Powered By Blogger

17.1.09

Η ΥΠΑΠΑΝΤΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΠΟΛΥΟΥΧΟΥ ΤΗΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ


Μόλις πέρασαν σαράντα ημέρες από την γέννηση του Θεανθρώπου, προσεφέρθη ο Κύριος στο ιερό υπό Μητρός Παρθένου, και υπεδέχθη Αυτόν ο πρεσβύτης Συμεών. Κατά τη διάταξη του Μωσαϊκού νόμου «παν άρσεν πρωτότοκον έσται αφιερωμένον τω Θεώ, και την εις τούτον νενομισμένην θυσίαν προσενέγκη, ζεύγος τρυγόνων, ή δύο νεοσσούς περιστερών». Δηλαδή, κάθε πρωτότοκο αρσενικό παιδί ήταν αφιερωμένο στο Θεό, και προς τούτο γινόταν μία συγκεκριμένη τελετή στο ναό, περιλαμβάνουσα και προσφορά δύο τρυγόνων ή περιστεριών.
Λαβών δε ο πρεσβύτης Συμεών τον Κύριο της δόξης στα χέρια του είπε το «Νυν απολύεις τον δούλον σου Δέσποτα κατά το ρήμα σου εν ειρήνη…». Τώρα, δηλαδή, Κύριε, ας πεθάνω, αφού είδα το Σωτήρα του κόσμου. Διότι αυτό περίμενε χρόνια ο δίκαιος Συμεών˙ να δει με τους οφθαλμούς του τον Κύριο και Θεό του. Και πλέον ευτυχισμένος μπορούσε να υπάγει εις τα αγκάλας του Θεού.
Έπειτα από αυτή τη γενική αναφορά, γίνεται κατανοητό ότι ο σαραντισμός έχει τις ρίζες του στην εποχή του Μωυσή (καθώς αυτό το στοιχείο το αντλούμε μέσα από τον Μωσαϊκό νόμο). Λέγοντας «σαραντισμό», εννοούμε ότι η μητέρα προσφέρει το νεογέννητο στο ναό και αυτό προς δόξαν του τριαδικού Θεού.
Η γυναίκα, έπειτα από την κύηση χρειάζεται ένα διάστημα ώστε να επανέλθει και πάλι στην προ του τοκετού κατάσταση. Αυτό το διάστημα ίσως είναι λιγότερο από της σαράντα ημέρες, αλλά από τη στιγμή την οποίαν οι πατέρες της εκκλησίας θέσπισαν αυτό τον συμβολικό αριθμό, οφείλουμε κι εμείς να τον υπακούμε.. Σίγουρα αυτοί κάτι παραπάνω θα γνώριζαν για να εισάγουν αυτό το διάστημα των σαράντα ημερών. Ας μη μας διαφεύγει άλλωστε ότι την εποχή διαμορφώσεως των τελετουργικών της Εκκλησίας μας, τόσες ημέρες εχρειάζοντο.
Η γυναίκα λοιπόν, κατά το πρότυπο της Παναγίας, έπειτα από σαράντα ημέρες πηγαίνει το βρέφος στο ναό για δυο λόγους. Πρώτον, για να εισάγει το βρέφος στο ναό, ώστε αυτό να μπορεί στη συνέχεια να βαπτισθεί και να συμμετάσχει στην εν Χριστώ λατρευτική ζωή, και δεύτερον για να καθαρισθεί και αυτή (καθώς οι ευχές του σαραντισμού αναφέρονται και στον καθαρισμό της γυναικός).
Παρατηρούμε ότι, όταν η γυναίκα έρχεται στο ναό για να λάβει υπο του ιερέως την ευχή του σαραντισμού, ο ιερεύς δεν την αφήνει να μπει στον κυρίως ναό, διότι θεωρείται ακόμα ακάθαρτη. Ακάθαρτη και όχι αμαρτωλή, όπως το συγχέουν πολλοί άνθρωποι στις ημέρες μας. Η γυναίκα δεν διέπραξε καμία αμαρτία, αντιθέτως έφερε στον κόσμο έναν άνθρωπο. Ακαθαρσία θεωρείται ό,τι αποβάλλεται από τον ανθρώπινο οργανισμό, δια τούτο και παραμένει η γυναίκα έπειτα από την κύηση στον οίκο της για σαράντα ημέρες, ώσπου να καθαριστεί πλήρως και να μπορεί να συμμετάσχει και πάλι στη λατρευτική ζωή της εκκλησίας. Γι΄αυτό το λόγο και διαβάζει ο ιερεύς την ευχή στον πρόναο του ναού και έπειτα καθώς λαμβάνει στα χέρια του το βρέφος και το εισάγει στον κυρίως ναό, τότε και η γυναίκα, αφού έχει καθαρισθεί από τις ευχές, ασπάζεται μετ’ ευλαβείας τις εικόνες. Όλα αυτά γίνονται προς μίμηση του σαραντισμού του Κυρίου.
Ας δούμε όμως τώρα λίγο αναλυτικότερα την ακολουθία του σαραντισμού.
Σήμερα, ως γνωστόν, η ακολουθία του σαραντισμού αποτελείται από τέσσερις ευχές. Θέμα και των τεσσάρων ευχών είναι η προσαγωγή του βρέφους στο ναό κατά το πρότυπο του Κυρίου (σύμφωνα με τις διατάξεις του Μωσαϊκού νόμου). Οι ευχές αποτελούν ευλογίες του βρέφους και δεήσεις υπέρ αυτού, που κατά «μίμησιν» του Κυρίου προσάγεται στο ναό και αφιερούται στο Θεό. Αυτός είναι και ο εμφανείς σκοπός της ακολουθίας. Το παιδί εισέρχεται στην εκκλησία και αυτό σαραντίζει και όχι η μητέρα του. Η μητέρα συνοδεύει το βρέφος και ευλογείται μαζί με αυτό. Αναφέροντας ότι, η ευλογία περιλαμβάνει και τους δυο γονείς μαζί, και όχι μόνο την μητέρα, όπως συνήθως γίνεται.
Πρέπει επίσης να επισημανθεί το γεγονός, ότι το βρέφος είναι χωρίς αμφιβολία αβάπτιστο, διότι προϋποθέτουν και οι δυο ευχές ότι η είσοδός του στο ναό γίνεται για πρώτη φορά, καθώς ζητούν να αξιωθεί «εν καιρώ ευθέτω» του αγίου βαπτίσματος. Εξ άλλου οι ευχές της πρώτης ημέρας, της ογδόης, και της τεσσαρακοστής παρουσιάζουν προοδευτικό χαρακτήρα και εντάσσονται ουσιαστικά στις προβαπτισματικές πράξεις. Η κλιμάκωσις είναι φανερή. Την πρώτη ημέρα ευλογείται το βρέφος και χαιρετίζεται η έλευσή του στο κόσμο. Την όγδοη λαμβάνει το όνομα και χαρακτηρίζεται πια «δούλος Χριστού» και «χριστιανός». Την τεσσαρακοστή ημέρα εισέρχεται στο ναό του Θεού και «προσφέρεται» σε Αυτόν. Έπονται δε, η κατήχησις, το βάπτισμα, το χρίσμα και η θεία κοινωνία.
Επίσης, κατά την παράδοση αλλά και κατά τις τυπικές διατάξεις της ακολουθίας, έπειτα από την ανάγνωση των ευχών, ο ιερεύς κρατώντας στα χέρια του το βρέφος το εισάγει στο ιερό βήμα αδιακρίτως φύλου. Σύμφωνα με τον καθηγητή κ. Ι. Φουντούλη, ούτε οι ευχές, ούτε οι τυπικές διατάξεις της ακολουθίας κάνουν διαχωρισμό μεταξύ φύλου, αλλά εισάγονται στο ιερό βήμα και προσκομίζονται στο Θεό (καθώς ο ιερεύς τα ανυψώνει με τα χέρια του στον ουρανό), ως «δώρον» και «ανάθημα». Πού αλλού θα προσφερθεί το δώρο στο Θεό, παρά στο θυσιαστήριό του; Αυτό ακριβώς ερμηνεύει και την είσοδο όλων των βρεφών αδιακρίτου φύλου στο Άγιο βήμα. Δεν έχει καμία σχέση με την ιερωσύνη που επιφυλάσσεται στους άνδρες. Πρόκειται περί πράξεως προσφοράς του νέου ανθρώπου στο Θεό και για τον χριστιανισμό δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ άρρενος και θηλαίου.
Συνελοντ’ ειπείν, ο σαραντισμός είναι μια πανάρχαια λειτουργική πράξη της εκκλησίας μας, η οποία έχει τις ρίζες της στον Μωσαϊκό νόμο, καθώς αυτός γίνεται σήμερα ως προτύπωση της υπαπαντής του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και οι γυναίκες συμβολίζουν την Παναγία, η οποία έφερε στις αγκάλες της τον Υιόν της και τον πρόσφερε στον ναό ως θυσίαν «ευπρόσδεκτη».

Ο ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΥΠΑΝΤΗΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΣΤΗΝ ΚΑΛΑΜΑΤΑ


Ο μητροπολιτικός ναός της Υπαπαντής του Σωτήρος, Βυζαντινού Ρυθμού, χτίστηκε το 1839 και εγκαινιάστηκε το 1879, είναι ένας από
τους πιο μεγαλόπρεπους ναούς. Τιμάται κάθε 2 Φεβρουαρίου, ημέρα τοπικής αργίας

10.1.09

Η ιστορία της Ελληνικής τηλεόρασης

Image and video hosting by TinyPic





Η ιστορία της Ελληνικής τηλεόρασης αρχίζει το 1951 οπότε με τον νόμο 1663 προβλέπεται η ίδρυση και λειτουργία ραδιοτηλεοπτικών σταθμών των Ενόπλων Δυνάμεων - διάταξη η οποία καταργείται 15 χρόνια αργότερα - ενώ παράλληλα προβλέπεται και η λειτουργία της Υπηρεσίας Ενημέρωσης Ενόπλων Δυνάμεων (ΥΕΝΕΔ) που θα είχε την αρμοδιότητα για την εγκατάσταση και λειτουργία ραδιοτηλεοπτικών σταθμών.

Αυτό ορισμένοι το θυμούνται. Οι νεότεροι μπορούν να ανατρέξουν στο αρχείο του υπουργείου Εξωτερικών, όπου αναφέρεται, μεταξύ άλλων: Στις αρχές της δεκαετίας του '60 ξεκινά η πειραματική μετάδοση τηλεοπτικών εκπομπών στη Θεσσαλονίκη. Ο πρώτος πειραματικός σταθμός Ελληνικής τηλεόρασης λειτούργησε το 1961 στη Θεσσαλονίκη από τη ΔΕΗ στα πλαίσια της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης. Η επίσημη όμως έναρξη της Ελληνικής κρατικής τηλεόρασης έγινε στις 23 Φεβρουαρίου 1966, με πρώτη παρουσιάστρια την Ελένη Κυπραίου και συντονιστή το δημοσιογράφο Γεώργιο Κάρτερ.

Το 1969 γίνεται η διεθνής απευθείας σύνδεση με το κύκλωμα της Eurovision για τη μετάδοση της προσεδάφισης και του περιπάτου του πληρώματος του Απόλλο 12 στη Σελήνη.

Το 1970 το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοτηλεόρασης μετεξελίσσεται σε Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης (Ε.Ι.Ρ.Τ). Το 1975, με τη μεταπολίτευση, το Ε.Ι.Ρ.Τ μετατρέπεται σε Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση (Ε.Ρ.Τ) με σκοπό την «ενημέρωση, την επιμόρφωση και την ψυχαγωγία του Ελληνικού λαού».

Η έγχρωμη

Η έγχρωμη μετάδοση στην Ελληνική τηλεόραση με το σύστημα Secam εισέρχεται το 1979. Μέχρι τότε η τηλεόραση πέρασε από πολλά στάδια. Το πρώτο και το κυριότερο ήταν η βασική ανακάλυψη της λειτουργίας της. Οι πρώτες προσπάθειες, αναφέρει το Κέντρο Διάδοσης Επιστημών & Μουσείο Τεχνολογίας έγιναν με εικόνα τηλεόρασης 30-γραμμών τη δεκαετία του 1930.


Δέκτης του 1938. Παρόλο που το μέγεθος της οθόνης ήταν μόνο 12 ίντσες (~ 30.48 cm), o σωλήνας ήταν τόσο μακρύς ώστε έπρεπε να στερεωθεί κάθετα. Με την βοήθεια ενός καθρέφτη ήταν δυνατό να παρακολουθήσει κανείς τηλεόραση.
Με την ανακάλυψη της αύξησης της ηλεκτρικής αγωγιμότητας του σεληνίου με την έκθεση του στο φως το 1873 (φωτοαγωγιμότητα), έγινε θεωρητικά δυνατή η λήψη εικόνων με ηλεκτρισμό. Μια από τις πρώτες απόπειρες κατασκευής συσκευής βασισμένης στο φαινόμενο της φωτοαγωγιμότητας ήταν η συσκευής σάρωσης εικόνας με έναν περιστρεφόμενο δίσκο με μικρές τρύπες τοποθετημένες σε σπείρα, από τον Νίπκοφ (Nipkow) το 1884 (μηχανικό σύστημα τηλεόρασης). Η αργή απόκριση του σεληνίου στο φως δεν επέτρεπε τη γρήγορη σάρωση που απαιτείται για τη λήψη κινούμενων εικόνων.

Στούντιο Marconi-EMI

Το στούντιο Marconi-EMI στο Alexandra Palace στα 1936, στην Αγγλία. Εκείνη την εποχή τα τηλεοπτικά στούντιο ήταν φτωχά εξοπλισμένα με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η παραγωγή ποιοτικών τηλεοπτικών εκπομπών.

Οι πρώτες επιτυχείς τηλεοπτικές μεταδόσεις έγιναν από τον Τζών Λότζι Μπαίρντ (John Logie Baird), μεταξύ 1928 και 1935 στη Μ. Βρετανία, χρησιμοποιώντας τους πομπούς μεσαίων κυμάτων του BBC.

Στο σύστημα αυτό οι εικόνες αποτελούνταν μόνο από 30 γραμμές και δεν μπορούσαν να αναπαραχθούν οι μικρές λεπτομέρειες.


Το στούντιο Marconi-EMI στο Alexandra Palace στα 1936, στην Αγγλία. Εκείνη την εποχή τα τηλεοπτικά στούντιο ήταν φτωχά εξοπλισμένα με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η παραγωγή ποιοτικών τηλεοπτικών εκπομπών.
Η πρώτη παγκόσμια εκπομπή «υψηλής στάθμης» τέθηκε σε λειτουργία από το BBC το φθινόπωρο του 1936, από το Alexandra Palace, στο Λονδίνο και χρησιμοποιούσε 405 γραμμές.

Δέκτης τηλεόρασης

Δέκτης του 1938. Παρόλο που το μέγεθος της οθόνης ήταν μόνο 12 ίντσες (περίπου 30,48 cm), o σωλήνας ήταν τόσο μακρύς ώστε έπρεπε να στερεωθεί κάθετα. Με την βοήθεια ενός καθρέφτη ήταν δυνατό να παρακολουθήσει κανείς τηλεόραση.

Το 1940, τη χρονιά που ξέσπασε ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος, οι τακτικές τηλεοπτικές εκπομπές διακόπηκαν.

Μετά τον πόλεμο ξαναρχίζουν οι μεταδόσεις, αλλά ήταν λιγότερες σε αριθμό.

Το 1946 δώδεκα εμπορικοί τηλεοπτικοί σταθμοί λειτουργούσαν στις ΗΠΑ και οι πωλήσεις τηλεοπτικών συσκευών ανέβηκαν κατακόρυφα.


Στούντιο έγχρωμης τηλεόρασης. Τα φώτα και οι οθόνες που κρέμονται από το ταβάνι αφήνουν περισσότερο χώρο ελεύθερο για να κινηθεί το συνεργείο.
Μετά ακολουθεί η έγχρωμη τηλεόραση. Στούντιο έγχρωμης τηλεόρασης. Τα φώτα και οι οθόνες που κρέμονται από το ταβάνι αφήνουν περισσότερο χώρο ελεύθερο για να κινηθεί το συνεργείο.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1980 λειτουργούν στην Αμερική 1300 τηλεοπτικοί σταθμοί και το 98% των αμερικανικών νοικοκυριών διαθέτει τηλεόραση. Οι εκπομπές πραγματοποιούνται κάτω από καλύτερες τεχνικές συνθήκες και είναι έγχρωμες.

Η ΕΡΤ το 1987

Η αντίστοιχη απελευθέρωση και ανάπτυξη της τηλεόρασης στην Ελλάδα άργησε πολλές δεκαετίας. Το 1987 η ΕΡΤ αναδιαρθρώνεται εν' όψει της εισαγωγής των ιδιωτικών σταθμών. Η ΕΡΤ1 και ΕΡΤ2 συγχωνεύονται σε ένα ενιαίο φορέα, την ΕΡΤ Α.Ε. που λειτουργεί ως ανώνυμη εταιρία νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου. Η ΕΡΤ ελέγχεται και εποπτεύεται από το κράτος μέσω του Υπουργείου Προεδρίας της Κυβερνήσεως και έχει διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια. Επίσης προβλέπεται η ίδρυση ενός Ινστιτούτου Οπτικοακουστικών Μέσων (ΙΟΜ) ως απλή διεύθυνση για τη «θεωρητική και εφαρμοσμένη έρευνα και μελέτη των οπτικοακουστικών μέσων» και δεύτερον μια Εταιρεία Παραγωγής και Εμπορίας Εκπομπών και Προγραμμάτων Ραδιοτηλεόρασης. Το 1989 ιδρύεται το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης για την εποπτεία του ραδιοτηλεοπτικού πεδίου. Από το 1993 το αρμόδιο Υπουργείο είναι το Υπουργείο Τύπου και ΜΜΕ.

H απορύθμιση του τηλεοπτικού πεδίου στα τέλη της δεκαετίας του '80 μεταμόρφωσε το τηλεοπτικό περιβάλλον της χώρας θέτοντας νέους όρους και φέρνοντας νέους πρωταγωνιστές στο προσκήνιο. Η Ελλάδα ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης επηρεάζεται άμεσα από την κοινή πολιτική της Ευρώπης που με την έκδοση της Πράσινης Βίβλου για μια «Τηλεόραση Χωρίς Σύνορα» διαμόρφωσε το κατάλληλο πλαίσιο για μια φιλελεύθερη πολιτική στο τηλεοπτικό πεδίο. Σύντομα κάνουν την εμφάνισή τους 140 ιδιωτικοί τηλεοπτικοί σταθμοί - εθνικοί και τοπικοί - ανατρέποντας έτσι το κρατικό μονοπώλιο. Η απορύθμιση είχε καταλυτική σημασία και για την εγχώρια διαφημιστική αγορά, στην οποία έδωσε τεράστια ώθηση. Επέτρεψε επίσης την ανάπτυξη ενός ολόκληρου τομέα παραγωγής τηλεοπτικών προγραμμάτων στην Ελλάδα, αλλά και την αύξηση της εισαγωγής τηλεοπτικών προγραμμάτων από άλλες χώρες.

Ιδιωτική τηλεόραση

Προς το τέλος του 1989 εμφανίζονται στις τηλεοπτικές συχνότητες τα δύο πρώτα ιδιωτικά κανάλια, το Mega Channel και ο Antenna TV, γεγονός που σηματοδοτεί την ουσιαστική αναδιάρθρωση του επικοινωνιακού πεδίου της χώρας. Με την πάροδο λίγων μηνών το ένα τηλεοπτικό κανάλι μετά το άλλο εμφανίζονται σε ολόκληρη την Ελληνική επικράτεια, εκπέμποντας είτε πανελλαδικά είτε τοπικά.

Συνδρομητικό κανάλι

Το 1994 εμφανίζεται το πρώτο συνδρομητικό κανάλι, το Filmnet, που προσέφερε εμπορικές ταινίες και ζωντανούς αγώνες ποδοσφαίρου. Το 1997 η ΕΡΤ 2 μετεξελίσσεται σε ΝΕΤ με ενημερωτικό κυρίως προφίλ και η ΕΤ1 σε ψυχαγωγικό κανάλι ενώ πλέον από κρατική αποκαλείται δημόσια τηλεόραση. Το 1999 παρέχεται επίσημη άδεια λειτουργίας ψηφιακής δορυφορικής τηλεόρασης στο Nova αλλά η σύμβαση με το Ελληνικό δημόσιο και την Multichoice Hellas υπογράφεται στην εκπνοή του έτους.

Η σημερινή εικόνα του Ελληνικού τηλεοπτικού πεδίου χαρακτηρίζεται από πολυμέρεια, πολυσυλλεκτικότητα και δυναμισμό. Παράλληλα προς τους κρατικούς τηλεοπτικούς σταθμούς που προσφέρουν υψηλές πληροφοριακές και ψυχαγωγικές υπηρεσίες, λειτουργούν πολλοί ιδιωτικοί τηλεοπτικοί σταθμοί, πανελλαδικής ή τοπικής εμβέλειας. Η ΕΡΤ και ο Antenna TV έχουν τα δικά τους δορυφορικά προγράμματα για τους Έλληνες του εξωτερικού. Επίσης, στην Ελλάδα αναμεταδίδονται μέσα από τοπικές συχνότητες και δορυφορικά κανάλια όπως το CNN, το MCM, το Euronews και το γαλλικό TV 5.

Ευτράπελα

Στο μεταξύ, συνέβησαν και μερικά ευτράπελα. Το greektechforum θυμάται ότι το 1987 ο ανώνυμος πειρατής κατάφερε για περίπου πέντε μέρες να παίζει πρόγραμμα τις πρώτες πρωινές ώρες και να προκαλέσει ένα σχετικό σάλο στην Αθήνα κυρίως λόγω του ακατάλληλου του προγράμματος, μέχρι τελικά να σωπάσει ή να τον σωπάσουν καλύτερα οι αρχές. Το σήμα του μάλιστα ήταν αρκετά καλό για πειρατικό σταθμό. Ανάλογες προσπάθειες γίνονταν συχνά πυκνά, δίνοντας ελπίδα σ αυτούς που μέσα από το τηλεοπτικό «χιόνι» αναζητούσαν εναλλακτικές προτάσεις στην μονοκρατορία της ΕΡΤ, την ώρα που όλη η πολιτισμένη Ευρώπη είχε από καιρό ιδιωτική και δορυφορική τηλεόραση.

Σύμφωνα με το greektechforum, το 1987 αποτελεί έτος σταθμό για τα τηλεοπτικά δεδομένα καθώς για πρώτη φορά εκφράζεται έντονα η βούληση των δήμων να σπάσουν το κατεστημένο της ΕΡΤ, αρχικά μεταδίδοντας δορυφορικά προγράμματα και στη συνέχεια το δικό τους τηλεοπτικό κανάλι. Το ραδιόφωνο αρχίζει ήδη να απελευθερώνεται, η τηλεόραση όμως συναντά αρκετά εμπόδια καθώς είναι σαφές ότι δεν υπάρχει πολιτική βούληση για κάτι τέτοιο. Οι ιστορίες με τις επιδρομές των ΜΑΤ στη Θεσσαλονίκη εναντίων των πομπών του δήμου γίνονται καθημερινά πρωτοσέλιδο στις εφημερίδες και αποτελούν την αιτία για έντονη πολιτική διαμάχη.

Στην Αθήνα, ο δήμος δηλώνει κατηγορηματικά ότι είναι έτοιμος να ακολουθήσει το παράδειγμα της πρωτοπόρου Θεσσαλονίκης. Η ΕΡΤ, βλέποντας ότι η κατάσταση πλέον έχει ξεφύγει κι ότι ο κόσμος διψάει για νέα κανάλια, αποφασίζει να προλάβει τον δήμο και να κάνει η ίδια αυτό που αρνείται στους άλλους…

Από το ξεκίνημα της ελληνικής τηλεόρασης την δεκαετία του 60 με ΕΡΤ και αργότερα με ΥΕΝΕΔ, υπήρξαν κάποιες δειλές προσπάθειες εκπομπής τηλεοπτικού σήματος από πειρατές, οι οποίες όμως συνήθως στέφονταν από αποτυχία καθώς η εκπομπή τηλεοπτικού καναλιού είναι πολύ πιο δύσκολη τεχνικά και οικονομικά από ένα ραδιοφωνικό σταθμό.

Οι προσπάθειες αυτές ήταν πιο έντονες κυρίως από τα μέσα της δεκαετίας του 80 με πειρατές να εκπέμπουν συνήθως «εκπαιδευτικό πρόγραμμα» τις μεταμεσονύκτιες ώρες. Μια χαρακτηριστική προσπάθεια έγινε γύρω στο 1987 όταν από την συχνότητα της ΕΡΤ 1 κάποιος πειρατής για αρκετές μέρες έπαιζε ταινίες που νοίκιαζε από το βιντεοκλάμπ της γειτονιάς του. Όπως θα θυμούνται οι παλιότεροι, η ΕΡΤ ολοκλήρωνε το πρόγραμμα της ως τις 2 το πρωί και μετά κατέβαζε τους πομπούς μέχρι να ξεκινήσει και πάλι το πρόγραμμά της. Έτσι οι πειρατές εκμεταλλεύονταν τη συχνότητα της κι έπαιζαν ότι ήθελαν ανεμπόδιστοι. Συνήθως όμως το κατόρθωμα αυτό κρατούσε για λίγες μέρες γιατί αργά ή γρήγορα η αστυνομία εντόπιζε τον χώρο εκπομπής και το πειρατικό κανάλι σταματούσε.

Το ζάπινγκ μπαίνει στη ζωή μας!

Το 1988, η πίεση του κόσμου που ζητά κάτι νέο στις τηλεοπτικές συνήθειες αλλά και η πρωτοβουλία της τοπικής αυτοδιοίκησης αναγκάζει την ΕΡΤ να κάνει η ίδια αυτό που δεν ήθελε να κάνουν οι άλλοι. Η απόφαση λαμβάνεται, και ανακοινώνεται ότι η κρατική τηλεόραση «συμφώνησε» με 6 δορυφορικά κανάλια για την επίγεια αναμετάδοσή τους στην Αθήνα και άλλες μεγάλες πόλεις, συμπεριλαμβανομένης και της Θεσσαλονίκης, όπου ήδη ο δήμος είχε ξεκινήσει την μετάδοση όχι μόνο δορυφορικών προγραμμάτων, αλλά και του δικού του τηλεοπτικού καναλιού, του TV100 που είναι ο πρώτος μη κρατικός σταθμός στην Ελλάδα!


Τώρα η τηλεόραση τσέπης κοστίζει λίγο και αποτελεί gadget
Την Δευτέρα, 24 Οκτωβρίου 1988, ξεκινά ανεπίσημα στην Αθήνα, η αναμετάδοση των πρώτων δορυφορικών καναλιών που ολοκληρώνεται 2 μέρες μετά, όταν πλέον στον αέρα βρίσκονται 6 συνολικά προγράμματα. Είναι η εποχή που ο Αθηναίος έχει για πρώτη φορά την δυνατότητα να κάνει ζάπινγκ ανάμεσα σε παραπάνω από τα δύο γνώριμα κρατικά κανάλια. Είναι η εποχή που οι ταράτσες των σπιτιών αλλάζουν ραγδαία όψη, όταν στις ήδη εγκατεστημένες μεγάλες κεραίες των VHF προστίθενται οι λίγο πιο κομψές κεραίες UΗF που προορίζονται για την λήψη των νέων καναλιών. Οι τεχνικοί δεν προλάβαιναν να τοποθετούν κεραίες σε όλη την Αθήνα, φαινόμενο που δύσκολα θα παρατηρηθεί ξανά στο μέλλον, εκτός κι αν καταργηθεί η επίγεια λήψη και αντικατασταθεί από δορυφορική, οπότε όλοι θα τρέχουν να προμηθευτούν δορυφορικά πιάτα.

Η επιλογή της ΕΡΤ πάντως όσον αφορά το ποια κανάλια θα μετέδιδε κρίθηκε εκ του αποτελέσματος ως πετυχημένη. Αναλυτικά τα πρώτα έξι δορυφορικά κανάλια στην Αθήνα ήταν τα εξής:

1. Super Channel (Μ. Βρετανία): Ίσως το καλύτερο κανάλι από τα 6. Πρόγραμμα ποικίλης ύλης, με πολλή μουσική και παιδικά προγράμματα τα πρωινά, τηλεπαιχνίδια, πανευρωπαϊκά δελτία καιρού και διάφορα σήριαλ τα μεσημέρια, ενώ τα βράδια μεταδίδονταν ταινίες, σόου κλπ. Πολύ ενδιαφέρον κανάλι πραγματικά, με ατού την αγγλική γλώσσα, του οποίου όμως η τύχη σήμερα αγνοείται. Πιθανόν να έχει ενταχθεί σε κάποιο ψηφιακό μπουκέτο και ακόμα πιο πιθανό να έχει κλείσει ή αντικατασταθεί από κάποιο θεματικό κανάλι. Την εποχή εκείνη πάντως ήταν πραγματικά super επιλογή για τους Αθηναίους.

2. TV5 Europe (Γαλλία): Είναι το μοναδικό (μαζί με το CNN) κανάλι που επιβιώνει ακόμα στον αθηναϊκό τηλεοπτικό χάρτη από εκείνα τα 6 πρώτα. Στα συν του η γαλλική γλώσσα που ομιλείται από αρκετούς στην Ελλάδα, πολλά τηλεπαιχνίδια, εκπομπές μαγειρικής από Γάλλους σεφ, ταινίες και ειδήσεις από τις γαλλόφωνες περιοχές του πλανήτη.

3. SAT1 (Γερμανία): Ένα πολύ καλό γερμανικό κανάλι ποικίλης ύλης, με πρωινά μαγκαζίνο και παιδικά τα Σαββατοκύριακα, ταινίες, σόου, μουσική και σήριαλ.

4. RAIDUE (Ιταλία): Το δεύτερο κρατικό κανάλι της Ιταλίας συμπλήρωνε μαζί με τα προαναφερόμενα, μία τετράδα προγραμμάτων από τις μεγαλύτερες χώρες της Ευρώπης. Πλεονέκτημα του καναλιού η μετάδοση του ιταλικού πρωταθλήματος ποδοσφαίρου, φαντασμαγορικών σόου τύπου Ciao Ant1 και Μπράβο και άλλων εκπομπών από τους μετρ του είδους Ιταλούς, πολύ πριν έρθουν στην ελληνική τηλεόραση.


Στο σπίτι τώρα προτιμάμε ντιζαϊνάτες συσκευές home cinema για τέλειο αποτέλεσμα σε εικόνα και ήχο. (techdigestuk.typepad.com/ photos/uncategorized)
5. CNN International (Η.Π.Α): Το πασίγνωστο ενημερωτικό κανάλι την εποχή που δεν είχε γίνει ακόμα τόσο διάσημο όσο είναι σήμερα, καθώς δεν είχε μεσολαβήσει ο Πόλεμος του Κόλπου.

6. Horizon (ΕΣΣΔ): Ίσως το πιο αδιάφορο από τα 6 κανάλια, κατά πολλούς επιλέχθηκε ως το κομμουνιστικό αντίβαρο στα καπιταλογενή δυτικοευρωπαϊκά κανάλια. Σε γλώσσα που ελάχιστοι μιλούσαν στην Αθήνα, και μάλλον αδιάφορα προγράμματα που θύμιζαν ελληνική τηλεόραση του 70, ήταν ο πρόγονος του καναλιού ORTi που μεταδίδεται σήμερα στον Hot Bird.

Από την παρουσίαση των καναλιών αυτών γίνεται σαφές ότι ο Αθηναίος τηλεθεατής είχε πλέον αρκετές επιλογές από διαφορετικές κουλτούρες, τηρουμένων των αναλογιών φυσικά. Πολλοί ήταν αυτοί που μέσω αυτής της διαδικασίας, «ανακάλυψαν» την δορυφορική τηλεόραση κι έτσι μαζί με τις χιλιάδες κεραίες UHF εμφανίστηκαν δειλά δειλά τα πρώτα τεράστια πιάτα στις αθηναϊκές ταράτσες.

Η εποχή αυτή ήταν ιδιαίτερα ρομαντική, γιατί κάθε καινούργιο κανάλι ήταν είδηση, καθώς δεν υπήρχε η πληθώρα των σημερινών επιλογών. Όπως ήδη αναφέρθηκε, δεν είναι μυστικό ότι πέρα από κάποιους πολύ ψαγμένους, οι περισσότεροι τότε ανακαλύψαμε την μαγεία της δορυφορικής λήψης, η οποία φυσικά είναι ασυγκρίτως μεγαλύτερη όταν επιτυγχάνεται με το δικό σου δέκτη και πιάτο.

--------------------------------------------




Γύρω στη δεκαετία του 80 η τηλεόραση αφήνει την ασπρόμαυρη ζωή της και ... βρίσκει το χρώμα της, αποκτά τα πρώτα της χρήματα και γρήγορα την... ψωνίζει. Tο 1988 δραστηριοποιείται στην Eλλάδα η AGB. Οι πειρατές κατά καιρούς διαμαρτύρονται τις νυχτερινές ώρες καταλαμβάνοντας τις κρατικές συχνότητες για να βάλουν από .. Γκουσγκούνη μέχρι "η Αθήνα τη νύχτα". Το 1988, η πίεση του κόσμου που ζητά κάτι νέο στις τηλεοπτικές συνήθειες αλλά και η πρωτοβουλία της τοπικής αυτοδιοίκησης αναγκάζει την ΕΡΤ να κάνει η ίδια αυτό που δεν ήθελε να κάνουν οι άλλοι. Η απόφαση λαμβάνεται, και ανακοινώνεται ότι η κρατική τηλεόραση «συμφώνησε» με 6 δορυφορικά κανάλια για την επίγεια αναμετάδοσή τους στην Αθήνα και άλλες μεγάλες πόλεις, συμπεριλαμβανομένης και της Θεσσαλονίκης, όπου ήδη ο δήμος είχε ξεκινήσει την μετάδοση όχι μόνο δορυφορικών προγραμμάτων, αλλά και του δικού του τηλεοπτικού καναλιού, του TV100 που είναι ο πρώτος μη κρατικός σταθμός στην Ελλάδα! Ο δρόμος για την ιδιωτική τηλεόραση ανοίγει σύντομα.

Στις 20 Nοεμβρίου του 1989 κάνει πρεμιέρα το Mega με τη Λιάνα Kανέλλη, έναν μήνα μετά στις 31 Δεκεμβρίου ο ANT1 με τον Tέρενς Kουίκ, ενώ την ίδια χρονιά δημιουργείται και το Eθνικό Συμβούλιο Pαδιοτηλεόρασης. Yστερα από πολλές αναβολές, το 93 ξεκινάει ο Σκάι και στις 4 Δεκεμβρίου του ίδιου χρόνου το Star.
Σήμερα το τηλεοπτικό τοπίο της χώρας αριθμεί μερικές εκατοντάδες κανάλια και μη με ρωτήσετε πως .. πήρε ο διάολος την ελληνική τηλεόραση. Με τον ίδιο τρόπο υποθέτω, που άψογα αποκαθηλώνουμε όσα κληρονομήσαμε ως ... περαστικοί από δω. Λες και φοβόμαστε μην πληρώσουν φόρο οι επόμενοι αν τους παραδώσουμε και τίποτα της προκοπής.
Στην Αθήνα ωστόσο, η πρώτη επίσημη εκπομπή της Τηλεόρασης Ενόπλων Δυνάμεων (αργότερα ΥΕΝΕΔ) «βγήκε» από τα στούντιο του τριώροφου κτιρίου της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού, την Κυριακή 27 Φεβρουαρίου 1966, δίπλα στο Πεδίον του Άρεως. Και καθώς τα δίπολα έλκουν τον ανταγωνισμό οι κόντρες ανάμεσα σε Εθνικό Ίδρυμα Τηλεόρασης (ΕΙΡ) και Υπηρεσία Ενόπλων Ελληνικών Δυνάμεων (ΥΕΝΕΔ) δεν αργούν. Τα δύο κανάλια παίζουν ταυτόχρονα παρόμοια σήριαλ. «Άγνωστος πόλεμος» στο ένα, «Παράξενος Ταξιδιώτης» στο άλλο, «Η Γειτονιά μας» στην ΕΙΡ «Το κορίτσι της Κυριακής» στην ΥΕΝΕΔ, «Μπίνγκο» οι μεν «Τετράγωνα των αστέρων» οι δε.


Εν τω μεταξύ, η κουλτούρα αναζητεί τη θέση της στο τηλεοπτικό σκηνικό: Το 1967 η Μαρία Καραβία αναλαμβάνει το πρώτο πολιτιστικό μαγκαζίνο της ελληνικής τηλεόρασης, βραχύβιο βεβαίως λόγω πολιτικών συνθηκών. Ανάμεσα στους επιφανείς προσκεκλημένους της ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Ηλίας Βενέζης, η Έλλη Λαμπέτη (η οποία θα παίξει την «Ανθρώπινη φωνή» του Κοκτό σε παγκόσμια ίσως τηλεοπτική πρώτη), ο Περικλής Βυζάντιος και η πριγκίπισσα Ειρήνη.
Στα πρώτα του δειλά βήματα το δελτίο ειδήσεων του ΕΙΡ είναι μια συρραφή από φιλμάκια των ξένων πρακτορείων. Από το 1968 γίνεται πλέον αισθητή η ανάγκη για εσωτερικές ειδήσεις. Πρώτος αρχισυντάκτης ο Ιάσων Μοσχοβίτης. Η ημίωρη «Ηχώ των γεγονότων» μεταδίδεται πρωί, μεσημέρι, απόγευμα, βράδυ και στο κλείσιμο του σταθμού.

Στις 20 Ιουλίου του '69 ο Ιάσων Μοσχοβίτης συνδέεται ζωντανά με τη Σελήνη. Στο στούντιο του ΕΙΡ στην 3ης Σεπτεμβρίου, με τη βοήθεια δύο ακουστικών, ένα στο κάθε αφτί (το ένα ο φυσικός ήχος από το «Απόλλων 10», το άλλο η φωνή του «οδηγού» από το Χιούστον που μέσω Eurovision εξηγεί αγγλιστί τι συμβαίνει), περιγράφει τον περίπατο του Νιλ Άρμστρονγκ στο φεγγάρι. Όποιος διαθέτει τηλεοπτική συσκευή την έχει ανοιχτή.



«Αθλητική Κυριακή»

Στις 27 Μαΐου 1966 ο πρωτοπόρος σπορτσκάστερ του ΕΙΡ Γιάννης Διακογιάννης παρουσιάζει στους στερημένους εγχώριους φιλάθλους το Παγκόσμιο Κύπελλο Αγγλίας. Τον Σεπτέμβριο είναι πλέον ο οικοδεσπότης της εκπομπής «Αθλητικά νέα». Σε λιγότερο από έναν μήνα η εκπομπή μεταφέρεται από Δευτέρα σε Κυριακή και σύντομα μετονομάζεται σε «Αθλητική Κυριακή». Το σήμα της εκπομπής επιλέγει η Ελένη Ροδίου, η σύζυγος του ιδρυτού της Lyra Αλέκου Πατσιφά, χωρίς όμως να αποκαλύψει ποτέ ποιος το είχε αρχικώς συλλάβει. Έκτοτε η Αθλητική Κυριακή παραμένει η μακροβιότερη εκπομπή της ελληνικής τηλεόρασης.

Με καταδυνάστευε για χρόνια το "πως μας ενώνει και πως μας δονεί του Διακογιάννη η φωνή" καθώς τα απογεύματα της Κυριακής οι γειτονιές της Αθήνας αντηχούσαν μόνο τις περιγραφές του. Οι Δευτέρες όμως ανήκαν αλλού. Στο κανάλι των Ενόπλων Δυνάμεων εμφανιζόταν η μελίρρυτος και αρχαιολάτρις Αλίκη Νικολαΐδου με μια μισάωρη εκπομπή εθνικόφρονος στοχασμού σε ένα κλίμα θρησκευτικής κατάνυξης. Η φωνή της είχε μία θεατρικότητα που μας συνέπαιρνε. Χρόνια μετά διάβασα κάπου ότι η ίδια ήταν τυφλή και εννοούσε να βγάζει άνετα τις εκπομπές, μιλώντας απο στήθους και χωρίς καν να διαπράττει εγκληματικά σαρδάμ ή χαώδη κενά.

Όταν εκείνο το απόγευμα στεριώθηκε η κεραία στις ζωές μας και πρωτοάνοιξε η F.P. συνάντησα το φοβερό και τρομερό βλέμμα του Άγγελου Αντωνόπουλου. Επιβλητικός μέσα στη στολή του ήρωα έπαιζε τον "συνταγματάρχη Βαρτάνη" στον Άγνωστο πόλεμο που έγραφε τότε ο Νίκος Φώσκολος. Μέσα του 1972 και η τηλεθέαση άγγιζε ως και το 83%. Τις Τετάρτες που παιζόταν το σήριαλ κινηματογράφοι και θέατρα έμεναν κλειστά. Το ένστολο φόντο της σειράς και η απήχησή της ενθουσίασε σύντομα τον ίδιο τον δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο, που ζήτησε να μετατεθεί η προβολή της για την Κυριακή (χωρίς να εισακουσθεί τελικά).



(1975-6). Πηγαίνω ήδη στο Δημοτικό. Η τηλεόραση έχει αποκτήσει ένα δαντελωτό σεμέν που κρέμεται χαριτωμένα στην οροφή της κι ένα άγαλμα σκύλου, που είναι must της εποχής και κοσμεί απαρέγκλητα κάθε σπίτι. Ο Βασίλης Γεωργιάδης σκηνοθετεί για την τότε ΕΙΡΤ την τηλεοπτική διασκευή από το μυθιστορήμα του Νίκου Καζαντζάκη "Ο Χριστός ξανασταυρώνεται". Ένας καλός λόγος να τελειώσουμε τα μαθήματα νωρίς κάθε Πέμπτη ήταν η υπόσχεση πως μετά μπορούμε να δούμε τον Αλέξη Γκόλφη που μας μάγευε στον πρωταγωνιστικό ρόλο (αργότερα εξαφανίστηκε από προσώπου γης). Την παράσταση όμως για πολλούς έκλεβαν το Γιουσουφάκι (Τζένη Φωτίου) και ο φρουρός του πασά (Κώστας Γκουσγκούνης).

Την ίδια εποχή οι Τρίτες θαρρώ είχαν ... σουρ. Το λεγε με τον πολύ ιδιαίτερο τρόπο του ο κυρ Γιώργης στο Λούνα Πάρκ, που ήταν από τις πλέον δημοφιλείς εκπομπές του ελληνικού «κουτιού», με ένα μαυρόασπρο λούνα παρκ «στημένο» από τον Μίνωα Αργυράκη. Ένα παράδοξο για τα δεδομένα της εποχής μείγμα τηλεπαιγνίου, σίριαλ και σόου που μόνο ένας Γιάννης Δαλιανίδης θα μπορούσε να σκαρφιστεί. Ο κυρ Γιώργης (Διονύσης Παπαγιαννόπουλος) ανακηρύσσεται στον πιο καλτ (αν και αντιδραστικούλη) θυμόσοφο της εγχώριας TV. Τον πλαισιώνουν η "πέρα βρέχει" σύζυγός του (Αννα Παϊτατζή), η μοντέρνα ανιψιά του Κάθριν (η Ρένα Παγκράτη με εκείνο το αλησμόνητο «Δέκα κρίκοι ένα τάλιρο»), το ερωτευμένο ζεύγος (Νίκος Δαδινόπουλος και Μαίρη Ευαγγέλου), η χαρτορίχτρα Μαρία (Αλέκα Στρατηγού), που μόνο για τον εαυτό της δεν προβλέπει τη μοίρα, κ.ά. Παρουσιαστής ο Βαγγέλης Βουλγαρίδης. Συνολικά 333 ωριαία επεισόδια που κράτησαν ως το 1981.

Στο μεσοδιάστημα απολαύσαμε Γρηγόρη Ξενόπουλο σε κάθε δυνατή τηλεοπτική μεταφορά δια χειρός Ερρίκου Ανδρέου. Οι Ζακυνθινές ηθογραφίες εισβάλλουν στη ζωή μας και το ιδίωμα του Ζάντε γίνεται καλαμπούρι της καθημερινότητας. Και τα καλοκαίρια τρέχουμε μαζικά να δούμε τους τόπους και να αγοράσουμε "μπουγαρίνι". Αιτίες: η Αφροδίτη (1977), Η Αναδυομένη (197, Τυχεροί και άτυχοι και Μυστικοί αρραβώνες (1979), Λάουρα (1980), Η απερίγραπτη και Ο κόσμος και ο Κοσμάς (1981).

Την ίδια περίοδο η ΕΙΡΤ μας καθηλώνει με μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της ελληνικής τηλεόρασης, βασισμένη στη μυθιστορηματική τριλογία του Τάσου Αθανασιάδη: Οι Πανθέοι. Όλη η Ελλάδα αναμένει εναγωνίως το τηλεοπτικό «σμίξιμο» της Μάρμως Πανθέου (Κάτια Δανδουλάκη) με τον Κίτσο (Στέλιος Καλογερόπουλος). Σκηνοθετεί ο Βασίλης Γεωργιάδης.

Ταυτόχρονα (ή σχεδόν) κάνει τα πρώτα της βήματα και "η γειτονιά μας" στην ΥΕΝΕΔ. Θεωρείται ως και σήμερα η πιο αγαπητή κοινωνική σειρά στην ιστορία της τηλεόρασης, που συμπλήρωσε αισίως 550 ημίωρα επεισόδια. Αποτέλεσε πρότυπο μίμησης για τις σειρές που ακολούθησαν, κυρίως λόγω της απλότητας του σεναρίου και της αμεσότητας των χαρακτήρων. Σκηνοθέτης, ο Πέτρος Λινάρδος. Το σενάριο, που υπέγραφε ο Κώστας Πρετεντέρης, αφορούσε καθημερινές ιστορίες ανθρώπων που ζούσαν στην ίδια γειτονιά, όπου κυριαρχούσε το αρχοντικό της οικογένειας Δελακοβία. Από τους πολλούς πρωταγωνιστές της σειράς ο Μάκης Δεμίρης (καφετζής), ο Ανδρέας Φιλιππίδης (Κασσανδρής) και η Σάσα Καστούρα (Σάσα).

Η ενημέρωση έχει για καιρό τη σφραγίδα του Φρέντυ Γερμανού. Σερβιρισμένη κάποτε με "αλάτι και πιπέρι". Η πρώτη εκπομπή του αείμνηστου δημοσιογράφου ξεκίνησε να προβάλλεται το 1969 στην ΥΕΝΕΔ και φιλοξενούσε προσωπικότητες από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Τον τρίτο χρόνο της εκπομπής εντάχθηκε στο δυναμικό της δημιουργικής ομάδας ο σκιτσογράφος Κυρ. Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες πραγματοποιούνταν αυτές οι εκπομπές δεν θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ούτε στο ελάχιστο λειτουργικές. Σε κάποιο από τα στούντιο της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού, για να φθάσει κανείς έπρεπε να περπατήσει επί τριάντα μέτρα πάνω σε μαδέρια προκειμένου να μην πέσει στο αυλάκι με το νερό που υπήρχε από κάτω. Στα μαδέρια αυτά περπάτησαν με απόλυτη ισορροπία ο Τζον Λένον και η Γιόκο Όνο προκειμένου να συμμετάσχουν στην εκπομπή. Στην ίδια εκπομπή ο Γερμανός προσπάθησε να κάνει χιούμορ στα ελληνικά με τον Λένον. Ο Λένον «έπιασε» το ύφος του μεγάλου έλληνα δημοσιογράφου (ναι, είμαι υποκειμενική αλλά τον θεωρώ αξεπέραστο δάσκαλο ήθους και γραφής) και απήντησε στα αγγλικά: «Λυπάμαι που δεν γνωρίζω ελληνικά για να καταλάβω τι μου λες και να σου ανταποδώσω το αστείο».

Η πρώτη μέτρηση τηλεθέασης
Οι άνθρωποι της τηλεόρασης σε κείνα τα πρώτα δειλά βήματα ένιωθαν την ανάγκη να εισπράξουν την επιτυχία τους και να μετρήσουν την αποδοχή τους. 1968. Η ελληνική τηλεόραση ήταν ήδη δύο ετών και κάπως ήθελε να μάθει πόσοι παρακολουθούσαν τη "ζωή" της. Η AGB και όσα τραγικά επέφερε δεν υπήρχε ούτε ως ιδέα τότε. Έτσι οι τεχνικοί της ΕΙΡ βρήκαν έναν απλό και πρακτικό τρόπο να μετρήσουν την τηλεθέαση. Ανέβαιναν σε κάποιο ψηλό σημείο και μετρούσαν τον αριθμό των κεραιών που ήταν εγκατεστημένες στις ταράτσες των σπιτιών! Δύο χρόνια αργότερα, όταν κάτι τέτοιο ήταν πλέον αδύνατο να συμβεί, ανέλαβε τις μετρήσεις, με τη μέθοδο των κατ' οίκον επιστολών, η εταιρεία Νίλσεν.

Το μεγάλο λάθος του Νίκου Μαστοράκη

Ο φοίνικας της χούντας γέμιζε συχνά την οθόνη σε κείνα τα πρώτα βήματα της "τηλοψίας" μας. Μέχρι που ήρθαν τα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Η συνέντευξη του Νίκου Μαστοράκη ήταν η πρώτη ίσως εικόνα που αφύπνισε το τηλεοπτικό κοινό και το έκανε να διαμαρτυρηθεί με τέτοια σφοδρότητα που ο πανίσχυρος -ως τότε- τηλεπαρουσιαστής αναγκάστηκε να εξαφανιστεί για χρόνια από το ελληνικό τηλετοπίο. Ο Μαστοράκης το 1973 επιχείρησε να πάρει συνέντευξη από τους συλληφθέντες φοιτητές του Πολυτεχνείου. Η συνέντευξη έγινε μέσα στο ΚΕΒΟΠ υπό την αυστηρή επιτήρηση των κρατούντων. Η εικόνα των συλληφθέντων φοιτητών σόκαρε την κοινή γνώμη. Περιθώρια για ελεύθερη έκφραση δεν υπήρχαν και κατά συνέπεια η ρετσινιά του χουντικού προσκολλήθηκε δίκαια ή άδικα στον παρουσιαστή.


Λίγο καιρό αργότερα, στις 6 Απριλίου του 1974 η Ελλάδα συμμετέχει για πρώτη φορά στη Γιουροβίζιον με τη Mαρινέλλα να άδει από τηλεοράσεως «Λίγο κρασί, λίγο θάλασσα και το αγόρι μου». Κάπου εκεί παίχτηκε και το πρώτο θεατρικό μονόπρακτο στην ελληνική TV. Ήταν το έργο του Iάκωβου Kαμπανέλλη «Aυτός και το παντελόνι του» με τον Bασίλη Διαμαντόπουλο. Oι δε ξένες τηλεοπτικές σειρές που έγραψαν ιστορία ήταν το «Πέιτον Πλέις» και «O φυγάς».
Τον Ιούλιο του 1974 η Δημοκρατία εγκαθίσταται και στην ΕΙΡΤ, όταν ο Κων/νος Καραμανλής διορίζει επικεφαλής τον Δημήτρη Χόρν. Ο Βασίλης Γεωργιάδης σφραγίζει με τις δημιουργίες του την μεταπολεμική περίοδο. Σειρές όπως ο Γιούγκερμαν και ο Συνταγματάρχης Λιάπκιν, που δυστυχώς σβήστηκαν από τα αρχεία του Κρατικού ιδρύματος. Την τελευταία τριετία της διακυβέρνησης Καραμανλή οι σειρές που κυριολεκτικά αιχμαλωτίζουν το κοινό στις οθόνες είναι ο Μεθοριακός σταθμός σε σκηνοθεσία Γιώργου Πετρίδη, Το λεμονόδασος της Τόνιας Μαρκετάκη, Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια του Κώστα Αριστόπουλου, η Αστροφεγγιά του Διαγόρα Χρονόπουλου (η Αθήνα έζησε τον μεγάλο σεισμό παρακολουθώντας τον Λουκή) καθώς και η τηλεοπτική μεταφορά της Λωξάνδρας από τον Γρηγόρη Γρηγορίου, που καθιέρωσε ως ηθοποιό την Μπέτυ Βαλάση.

1.1.09

Η ΒΑΠΤΙΣΗ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ


Christian Comments

Spicecomments.com - Christian Comments


Christian Comments

Spicecomments.com - Christian Comments



Friends18.com Orkut MySpace Hi5 Scrap Images
Friends18.com Picture Comments
Ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος αποτελεί ορόσημο και ταυτόχρονα “γέφυρα” μεταξύ της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης. Είναι ο μεγαλύτερος των προφητών, όχι ως προς την ηλικία-αφού έζησε μόνο τριάντα χρόνια, αλλά ως προς την χάρη και την δόξα, γιατί αξιώθηκε όχι μόνο να δει αλλά και να βαπτίσει τον Υιο του Θεού. Ο Άγιος Ιωάννης προετοίμασε τους ανθρώπους να δεχθούν τον Χριστό, και το κήρυγμά του ήταν κήρυγμα μετάνοιας κι όχι εμπάθειας. Προπορεύθηκε του Χριστού, ακόμη και στον άδη, για να κυρήξει την έλευσή του στους απ’αιώνος θανόντας.



Πατέρας του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου ήταν ο ιερέας Ζαχαρίας και μητέρα του, η ενάρετη Ελισάβετ, η οποία ήταν στείρα και για τον λόγο αυτό το ζευγάρι ήταν άτεκνο. Τόσο ο ίδιος ο Άγιος όσο και το όνομά του (Ιωάννης), ήταν δώρο Θεού, ύστερα από ένα μήνυμα του Θεού στο ζευγάρι μέσω του άγγελου Γαβριήλ. Στην αρχή ο Ζαχαρίας δεν πίστεψε στα λόγια του Γαβριήλ και γι’αυτό τιμωρήθηκε να μείνει μουγκός έως την ημέρα που θα βαπτιζόταν το παιδί που θα έφερνε στον κόσμο η Ελισάβετ (με την οποία του είχε πει ο άγγελος Γαβριήλ πως θα το αποκτήσει). Κι έτσι έγινε, αφού οκτώ ημέρες μετά την γέννηση του μωρού, όταν ζητήθηκε από τον πατέρα να φανερώσει το όνομα του παιδιού, εκείνος έγραψε σε μια πινακίδα το όνομα “Ιωάννης” και αμέσως επανήλθε η ομιλία του.



Έζησε από μικρός ασκητική ζωή, στην έρημο, και τρεφόταν με ακρίδες (τις τρυφερές άκρες των φυτών) και άγριο μέλι. Πολύ μεγαλύτερος, μεταφέρθηκε στις όχθες του Ιορδάνη Ποταμού όπου συνέχισε να κηρύτει την έλευση του Σωτήρα, ενώ βάπτιζε πολλούς από αυτούς που έρχονταν να τον ακούσουν. Εκεί τον συνάντησε και ο Χριστός και του ζήτησε να τον βαπτίσει. Ο Άγιος Ιωάννης αναγνωρίζοντας ποιόν έχει απέναντί του, αρνήθηκε-όμως ο Χριστός του είπε πως έτσι έπρεπε να γίνει, και έτσι ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος βάπτισε τον Ιησού Χριστό στα νερά του Ιορδάνη Ποταμού.

Η εκκλησία τιμά τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο αναφέροντας το όνομά του μετά την Παναγία στις προσευχές και στις δεήσεις.
Στον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο είναι αφιερωμένες έξι ημέρες του χρόνου:
7 Ιανουαρίου - είναι η γιορτή προς τιμήν του
24 Φεβρουαρίου - γιορτάζουμε την 1η & 2η εύρεση της Τίμιας Κεφαλής του
25 Μαϊου - γιορτάζουμε την 3η εύρεση της Τίμιας Κεφαλής του
24 Ιουνίου - γιορτάζεται η γέννησή του
29 Αυγούστου - τιμούμε την αποτομή της Τίμιας Κεφαλής του
και 23 Σεπτεμβρίου τιμούμε την σύλληψή του.

Η ΠΑΡΑΜΟΝΗ των Θεοφανείων, που τη λέγανε και Σταυρό — γιατί γύριζε ο παπάς στα σπίτια με το σταυρό κι έκανε αγιασμό — ήταν η τελευταία μέρα του Δωδεκάμερου. (2)
Τα νερά που ως τότε θεωρούνταν ακάθαρτα, γιατί τα «μαγάριζαν τα καρκαντζέλια», τώρα με τις πολλές και μακρόσυρτες προφητείες καιί με τις πολλές επικλήσεις που έκαναν οι παπάδες στις εκκλησίες, «τα νερά βαφτίζονταν» και μαζί μ’ αυτά και οι αέριδες και όλα «τα σύμπαντα». (2)
Επειδή τούτη τη μέρα οι προφητείες ήταν πολλές και μεγάλες και επειδή «τα γράμματα ήταν πολλά», όπως λέγανε, νύχτα χτυπούσε η καμπάνα για την εκκλησιά και νύχτα πάλι τελείωνε. Και τότε ο παπάς, κρατώντας στο χέρι του ένα κακάβι με αγιασμό, γύριζε από σπίτι σε σπίτι και ψάλλοντας το «Έν Ίορδάνη....», ράντιζε τους ανθρώπους, και τα σπίτια, για να διώξει όλα τα κακά πνεύματα και τους καλλικάντζαρους, που γύριζαν ελεύθεροι όλες τις μέρες του Δωδεκάμερου και «μαγάρ'ζαν τα φαϊά, τα νερά, τα κρέατα, τα λουκάνικα και τα τυριά». Οι καλλικάντζαροι, που ο λαός τους είχε δώσει πολλά ονόματα, παίρνοντας μυρουδιά πως ο παπάς θα έβγαινε να τους κυνηγήσει και να τους διώξει με την αγιαστούρα του, άρχιζαν και φώναζαν μεταξύ τους:

Φεύγατε να φύγουμε!
Έρχετ' ο ζουρλόπαπας
με την αγιαστούρα του
και με την βρεχτούρα του!

Και τότε, κατατρομαγμένοι μη τους πιάσει και τους δείρει ο παπάς, με την αγιαστούρα του, χάνονταν από το πρόσωπο της γης και κατέβαιναν στα σκοτάδια του Κάτω Κόσμου, για ν' αρχίσουν και πάλι να τρώνε τα στύλο, που κρατούσε τη γη, όπως έκαναν κάθε χρόνο, για να τη ρίξουν. (2)
Σε μερικά μέρη, οι παπάδες δεν αρκούνταν μονάχα στον αγιασμό, μα έβγαιναν και τους κυνηγούσαν κι έξω απ' το χωριό, φωτίζοντας τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα σταυρωτά και ψάλλοντας τέσσερεις φορές το «Έν Ιορδάνη». Παράλληλα με τον αγιασμό και επειδή ο λαός πίστευε πως κάποιοι καρκάντζαλοι θα έμεναν κρυμμένοι στα ρέματα, στις χαράδρες, στους νερόμυλους και στα χαλάσματα των γκρεμισμένων και ακατοίκητων σπιτιών, που ο παπάς δεν πήγαινε να ραντίσει, έφτιαχναν τα ρουγκατσιάρια τα Φώτα και τον 'Αι - Γιάννη και με τα κουδούνια, τις φωνές και τα τραούδια, τους έκαναν να βγουν από τις τρύπες τους και να χαθούν στον Κάτω Κόσμο, μαζί με τους άλλους. (2)
Η αντίληψη πως οι καλλικάντζαροι κατέβαιναν στον Κάτω Κόσμο εκείνη τη μέρα, ήταν διάχυτη στο λαό μας και γι' αυτό από κείνη τη μέρα αισθάνονταν τον εαυτό τους ξαλαφρωμένο και ελευθερωμένο από το φόβο των καλλικάντζαρων. Γι' αυτό και λούζοταν και καθαρίζονταν και ετοιμάζονταν για τα Φώτα, που όλοι έπρεπε να λάμπουν από την πάστρα και τα καλά τους τα ρούχα. Το λούσιμο και το άλλαγμα, που ως τότε ήταν απαγορευμένα από την πρόληψη πως τα «νερά ήταν αβάφτ'στα» και μολυσμένα από τους καλικάντζαρους, τώρα με το Μεγάλο Αγιασμό, τα νερά ξαναβαφτίζονταν και οι άνθρωποι, απαλλαγμένοι από το φόβο, θα μπορούσαν, όχι μόνο καινούργια ρούχα να φορέσουν, μα και να κάνουν ότι θέλουν, χωρίς να έχουν το φόβο των καλλικάντζαρων. (2)
Με το πέρασμα του παπά από τα σπίτια, όλες οι νοικοκυρές βάζανε μπρος και καθαρίζανε όχι μόνο τα σπίτια και τις αυλές, μα και τα ρούχα και τα πιατικά και τα τζάκια, μαζεύοντας τη στάχτη του Δωδεκάμερου σε χωριστούς τενεκέδες και δοχεία, για να τη ρίξουν στ' αμπέλια και στα χωράφια, κρατώντας την τελευταία για το σπόρο, που θα φτιαχναν το φθινόπωρο, για τη σπορά. Η στάχτη του Δωδεκάμερου, όχι μόνο τ' αμπελοχώραφα πίστευαν πως προστάτευε απ' τα ζιζάνια και το χαλάζι, μα και το σπόρο της σποράς καθάριζε κι ήταν τόσο απολυμαντική, που δεν άφηνε τίποτε να φυτρώσει στο χωράφι, εκτός απ’ το σιτάρι. (2)
Τη μέρα αυτή, θα βάζανε χέρι και στα λουκάνικα, που ως τώρα δεν τα τρώγανε, γιατί πίστευαν πως «τάχαν κατουρήσει τα καρκαντζέλια» και την αρχή θα την έκανε ο παπάς, για να δώσει το σύνθημα και στο «ποίμνιό του». Γι' αυτό και μετά τον αγιασμό που έκανε σε κάθε σπίτι, εκτός από τα χρήματα που έριχναν στο κακάβι με τον αγιασμό, του δίναν και μια θηλειά λουκάνικα ή ό,τι άλλο μπορούσαν να του δώσουν από τα προϊόντα τους (καρύδια, συτζιούκια, αυγά κλπ.), γιατί τότε οι παπάδες ήταν άμισθοι και μόνο «απ' τα ελέη των χριστιανών και από το λίγο στάρι που τους δίναν για «χρονιάτικο» μπορούσαν να συντηρήσουν τις οικογένειες τους. Το στάρι αυτό, δεν το λέγανε μόνο «χρονιάτικο», γιατί το δίναν μια φορά το χρόνο, στ’ αλώνια, μα και «στεφανιάτικο», γιατί το υπολόγιζαν στα «στεφάνια», δηλαδή στα στεφανωμένα ζευγάρια κάθε σπιτιού. (2)
Ο αγιασμός των υδάτων γίνεται αρχικά την παραμονή των Θεοφανείων στην εκκλησία και λέγεται «πρωτάγιαση ή φώτιση». Στη συνέχεια ο παπάς, με τον Σταυρό και την πρωτάγιαση, επισκέπτεται όλα τα σπίτια και αγιάζει ή φωτίζει, δηλαδή ραντίζει μ' ένα κλωνί βασιλικού όλους τους χώρους του σπιτιού. Την πρωτάγιαση τη ρίχνουν και στα κτήματα τους και στις βρύσες? είναι το ασφαλές μέσο, με το οποίο διώχνονται οι Καλικάντζαροι. (2)

Την παραμονή των Φώτων ακούγονται τα τελευταία κάλαντα. Επίσης, ο παπάς της ενορίας τελεί το μικρό αγιασμό σε όλα τα σπίτια και... διώχνει, όπως αναφέραμε, τους καλλικάντζαρους με την αγιαστούρα, ραντίζοντας εδώ κι εκεί τον αγιασμό που υπάρχει μέσα στη λεκανίτσα (αγιασματάρι). Τότε, μετά τον αγιασμό, φυλάσσουν και τη στάχτη του τζακιού. (3)

ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑ

Την έννοια του καθαρμού και της απαλλαγής από την επίδρα-ση των δαιμονίων του Δωδεκαημέρου έχουν και μερικές άλλες συνήθειες, όπως να ανάβουν μεγάλες φωτιές, να σταυρώνουν το σπίτι με τα κεριά των Φώτων κ.τ.λ. Π.χ., στην Ανακού της Καπ-παδοκίας την παραμονή των Θεοφανείων, τα παιδιά εγύριζαν τα σπίτια φωνάζοντας: Σιγίρια, σιγίρια (φρύγανα) αδιά την καλόγρια. Αφού εμάζευαν αρκετά, τα έφερναν εις το προαύλιον της εκκλησίας, όπου μετά την απόλυσιν μαζευόταν ο κόσμος και έβαζαν φωτιά εις τον σωρόν' έκαιγαν τον Σιφώτ', δηλαδή τον δαίμονα. (1)

ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ

Την παραμονή όλοι νήστευαν, για να πιούν αγιασμό το πρωί της γιορτής. Ο αγιασμός της μέρας αυτής λεγόταν Μεγάλος Αγιασμός ή Δεύτερη Κοινωνία και τον έπιναν ειδικά εκείνοι που δεν είχαν εξομολογηθεί και δεν μπορούσαν να κοινωνήσουν ή εκείνοι που «είχαν λάβει κανόνα», δηλαδή λόγω κάποιου αμαρτήματος δεν επιτρεπόταν να μεταλάβουν για κάποιο χρονικό διάστημα, ανάλογα με το αμάρτημα. Ό,τι έλεγε ο παπάς ήταν νόμος - άγραφος μεν, αλλά νόμος, εξίσου, αν όχι περισσότερο, σοβαρός από το νόμο του δικαστή. Τον αγιασμό των Θεοφανείων, σε αντίθεση μ' αυτόν που γινόταν την παραμονή της γιορτής του Αγίου Ιωάννου, δεν τον φύλαγαν στο σπίτι- μέχρι το βράδυ έπρεπε να μην έχει μείνει ούτε σταγόνα. Αν κάποιος ξεχνούσε λίγο κάπου μέσα στο σπίτι, φώναζε τον παπά κι εκείνος ερχόταν με το πετραχήλι του και τον έπαιρνε στην εκκλησία. Οι θρησκευτικές μας παραδόσεις ήταν πολύ αυστηρές κι αυτά τα πράγματα τα σεβόμασταν πολύ. (4)

— Στη Σμύρνη, το κορίτσι που ήθελε να παντρευτή μέσα στο χρόνο, εφύτευεν ένα βασιλικό το Μάη κ' εφρόντιζε να τον διατήρηση ως τα Φώτα, που έρχονται οι παπάδες κι αγιάζουν. Τότε έκοβε μια φούντα από το βασιλικό της, την έδιδε στον παπά κ' έπαιρνε αυτήν που κρατούσε αυτός και τη φύλαγε στα εικονίσματα. Αν το κατάφερνε, θα παντρευότανε εκείνο το χρόνο.(1)

ΠΟΝΤΟΣ

— Στη Σινώπη εσταύρωναν το σπίτι, δηλαδή κολλούσαν τέσσερα κεριά στους τέσσερις τοίχους του δωματίου, για να φύγουν οι έξω απ' εδώ. Παντού όμως οι γεωργοί δεν παραλείπουν να φω-τίσουν με τη λαμπάδα «των Φώτων» και τα ζώα που οργώνουν, για τα οποία ζυμώνουν και τότε τη λεγόμενη βουδόπιτα, όπως και τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά. Και όπως τότε, έτσι και την παραμονή των Φώτων βράζουν σιτάρι ή και άλλους σπόρους (πολυσπόρια) και δίνουν από αυτούς και στα ζώα. (1)

—Στο Ντεμιρτζάντο και το Σεϊτανάντο της Τραπεζούντας, καθώς και στ’ άλλα χωριά της περιοχής, το βράδυ της παραμονής των Θεοφανείων, δε σήκωναν το τραπέζι με τα απομεινάρια των φαγητών από κάτω, αλλά τάφηναν έτσι όλη τη νύχτα και κολλούσαν τόσα αναμμένα κεριά γύρω απ’ το τραπέζι, όσοι ήταν και οι ζωντανοί και οι πεθαμένοι του σπιτιού τους. Μαζί μ' αυτά, ανάβανε κι ένα στη μέση, λέγοντας: «Ολ' οι αποθαμέν' αδά να τηρούν». Μαζί μ’ αυτά ανάβανε κι ένα κερί στο εικονοστάσι, ένα στην πόρτα του σπιτιού κι ένα στην πόρτα του στάβλου. (2)

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

— Στο Λιτόχωρο του Ολύμπου, λίγες μέρες πριν απ’ την παραμονή, οι επίτροποι έστελναν τα παιδιά και συγκέντρωναν όλα τα λάβαρα και τα «σίχνα» από τα ξωκλήσια σ' ένα ξωκλήσι κι εκεί, τάπλεναν, τα καθάριζαν, βάλανε τα κοντάρια τους ασπρογάλαζα και την παραμονή που «αγιάζανε τα νερά», και φεύγανε «τα βασκανία» (οι καλλικάντζαροι), ταπαιρναν και μαζί με τους παπάδες και τους ψαλτάδες τάφερναν με πομπή στην κεντρική εκκλησιά του χωριού, ενώ όλος ο άλλος κόσμος που ακολουθούσε, φώναζε σ' όλο το δρόμο δυνατά και ρυθμικά: «Κύριεεε! έλέέέεεεησόοοον!! Κύριεεε έλέέέεεεεησοοοονί• Οι γυναίκες, καθώς περνούσε ο κόσμος από τους κεντρικότερους δρόμους και φώναζε, έβγαιναν στα μπαλκόνια, στις πόρτες και στα παράθυρα και κρατώντας στα χέρια τα θυμιατήρια τους, γέμιζαν τους δρόμους από καπνούς κι όλη γύρω η ατμόσφαιρα μοσχοβολούσε από το μοσκολίβανο.
Μερικοί, για να διώξουν ακόμα πιο μακριά τα «βασκανία», απ' το χωριό τους, «τφεκούσαν» στον αέρα, ενώ εκείνοι που κρατούσαν τα «σίχνα» και τα χρωματιστά φανάρια με τα κοντάρια φώναζαν: «Κύριεεεε!! Έλέεεησοοον! Κύριεεεεε Έλέεεεησοοον!
Μια φώναζαν τα παιδιά που κρατούσαν, τα φανάρια με τις λεπτές τους φωνές και μια οι μεγάλοι, που κρατούσαν τα λάβαρα.
Μετά τον αγιασμό, οι καντηλανάφτες τ’ Άι - Δημητρίου και τ’ Άι - Νικόλα γύριζαν σ' όλα τα σπίτια με τη σειρά και μοίραζαν από ένα πορτοκάλι λέγοντας: «Χρόνα πολλά! Βοήθειάν σας!». (2)

— Στην Ερμακιά της Κοζάνης, μια μέρα γρηγορότερα, τα παιδιά πήγαιναν κι έφερναν τις εικόνες από τα ξωκλήσια και πριν τις πάνε στην κεντρική εκκλησιά, τις ακουμπούσαν σ' έναν καθορισμένο βράχο, εκεί που τις βάζανε κάθε χρόνο κι όλα μαζί φωνάζανε τρεις φορές δυνατά και ρυθμικά: «Κύργιαααααλέεεεεεοοοοοοον!!» (2)

— Στο Ξυνό Νερό της Φλώρινας, όλες οι νοικοκυρές έφτιαχναν από έναν σταυρό με μια φούντα από λιανοκαλάμποκο και μερικά στάχυα από βριζάχερο και στα πλάγια του κρεμούσαν δύο μικρά κουλουράκια, ένα για τα βόδια σε σχήμα 8 και ένα στρογγυλό, για τους ανθρώπους, που τάτρωγαν τα Φώτα μετά τη λειτουργία, «για νάναι γεροί». (2)

— Στη Νιγρίτα των Σερρών, την παραμονή των Φώτων, ό-λες οι νοικοκυρές καθάριζαν τα τζάκια των σπιτιών τους με πουρνάρια, που τα βάζανε φωτιά, «για να φύγουν οι καρκάντζαλοι», και συγκέντρωναν τα ρούχα και τα σκεπάσματα σ' ένα δωμάτιο, για να τα φωτίσει ο παπάς με τον αγιασμό. (2)

— Στα χωριά των Γρεβενών, μαζί με τη στάχτη που μάζευαν, έβγαζαν από το τζάκι τον «ξύστρο» και το πέταλο, που τάχαν εκεί χωμένα και σταματούσαν να καίνε κόκκαλα, κουρέλια και παλιοτσάρουχα. (2)

ΗΠΕΙΡΟΣ

— Τα Φώτα στην Ήπειρο δεν γυρίζουν τα παιδιά στα σπίτια για να πούνε τραγούδια, λένε όμως το έξης τραγουδάκι, που είναι μάλλον παραμύθι(5):

Σήμερα είν' τα Φώτα
καρκαλιέτ' η κόττα,
πίσω από την πόρτα.
Τη φωνάζει ο πέτος
δεν απολογιέται.
Παίρνει ένα λιθάρι,
«τσίγκι» στο ποδάρι.
- Ωϊ λελέ το πόδι μου,
και το παραπόδι μου.
Φέρτε μου τη σέλα
να καβαλικέψω
να πανώ στα Γιάννινα,
να φωνάξω Ντριμιτζή,
Ντριμιτζή καλόγερε
και ντραγκατζιοκέφαλε.
Τα παιδιά που βάφτισες
στην Κυρά την Παναγιά
πώχει άνυλια και καντύλια.

ΘΕΣΣΑΛΙΑ

— Στη Θεόπετρα της Καλαμπάκας, καθώς και στ’ άλλα τα γύρω χωριά, εκτός από τα χρήματα, που δίναν στον παπά, την ώρα που περνούσε από τα σπίτια, για τον αγιασμό, του δίναν και λουκάνικα και κάτι μεγάλες κουρούρες που τις λέγανε «κόλιαντρες». Γι' αυτό κι έπαιρναν κι έναν άνθρωπο μαζί τους με τ' άλογο, για να μαζεύει τις «κόλιαντρες» και τα λουκάνικα. (2)

— Στο Γοργογύρι των Τρικάλων, αγόρια και κορίτσια γύριζαν από σπίτι σε σπίτι και τραγουδούσαν (2):

Σήμερα τα Φώτα κι Αι - Φώτης μας
και χαρές μεγάλες στον Κύργιο μας.
Σήμερα βαφτίζεται Θεούν παίδι
μέσ' στην κολυμπήθρα την αργυρή

— Σε μερικούς τόπους γυρίζουν και μεγάλοι, μεταμφιεσμένοι με φοβερές όψεις, δημιουργώντας θόρυβο με τα κουδούνια που κρεμούν επάνω τους. Σκοπός και της περιφοράς και των θορύβων είναι αρχικά να εκφοβίσουν τους Καλικάντζαρους, που ετοιμάζονται τότε να φύγουν. Κάποτε παριστάνουν κι αυτούς τους ίδιους τους Καλικάντζαρους και περιφέρονται σαν μπαμπούλας για τα παιδιά. Άλλοτε πάλι παριστάνουν τα πρόσωπα μιμικού δράματος και με τις παραστάσεις αυτές τέρπουν και διασκεδάζουν τους θεατές, όπως και τις προηγούμενες ημέρες. Στη Θεσσαλία π.χ. την ομάδα των μεταμφιεσμένων αποτελούν πέντε πρόσωπα: η νύφη, ο γαμπρός, η πεθερά, ο αράπης και ο γιατρός. Η νύφη άξαφνα πέφτει λιπόθυμη, φωνάζουν το γιατρό και μ' ένα γιατρικό (μια κουταλιά κρασιού) την ανασταίνει.(1)

ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ

— Στην Εύβοια την παραμονή των Φώτων που γυρίζει ό παπάς και φωτίζει τα σπίτια, έχει μαζί του και δύο - τρία παιδιά, που κρατούν από ένα ταγάρι κι έναν ντενεκέ λαδιού. Ο παπάς παίρνει απ’ τα σπίτια που αγιάζει διάφορα φιλοδωρήματα, καρπό, λάδι, λουκάνικα κ.λ.π.(6)

ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ

— Στους Σχίνους της Όλυμπίας, απ' την παραμονή των Χριστουγέννων κι ως την «πρωτάγιαστη» (παραμονή των Φώτων), όλες οι γυναίκες δε βράζανε φασόλια να φάνε, «για να μη βγάλουν σπειριά τα παιδιά».
Κι εδώ ούτε τα ρούχα τους έπλεναν αυτές τις μέρες ούτε και τα μαλλιά τους λούζανε, «για να μη πάθουν κανένα κακό από τους καλλικάντζαρους. Μόνο, σαν έφτανε η πρωτάγιαστη και φεύγανε τα «καλλικαντζάρια», τότε νιώθανε ησυχία και σιγουριά και τότε έκαναν τις ετοιμασίες τους ελεύθεροι, για τα Φώτα. Τη μέρα αυτή, ο λαός μας πίστευε, πως οι καλλικάντζαροι, ζωρισμένοι από το διάβασμα του αγιασμού, έβγαιναν από τους μόλους, τα ρέματα και τις σπηλιές κι όλοι μαζί φεύγανε για τον κάτω κόσμο φωνάζοντας (2):

Φύγετε να φύγουμε,
εφτασε ο τουρλόπαπας
με την αγιαστούρα του
και με τη βρεχτούρα του.

Τα ίδια λέγανε και στην Ύπατη, άλλα με άλλη παραλλαγή.

Φευγάτε, για να φύγουμε!
Έρχετ' ο ζουρλόπαπας
με το ζουρλομπράκατσο.

— Στη Λουτρόπολη των Μεθάνων, ο παπάς έβγαινε και κυνηγούσε τους καλλικάντζαρους, ως έξω απ’ το χωριό με την αγιαστούρα του «γιατί κάποια χρονιά, που βαρέθηκε να βγει, μόλις γύρισε στην εκκλησιά ν' αφήσει το Σταυρό και τη βρεχτούρα του, οι καλλικάντζαροι που ήταν συγκεντρωμένοι έκει, ρίχτηκαν όλοι μαζί απάνω του και άρχισαν να τον χτυπούν. Τότε κι αυτός, αφήνοντας κάτω την αγιαστούρα του, άρπαξε τη μαγκούρα και τους ψώφησε όλους στο ξύλο. (2)

— Στην περιοχή της Αχαΐας, το βράδυ της παραμονής των Θεοφανείων, οι γυναίκες, «την ώρα που πήγαιναν να κοιμηθούν, αδειάζανε το παλιό νερό απ’ τα δοχεία «για να πάρουν αγιασμένο» την άλλη μέρα, γιατί πίστευαν, πως «οι κατσιμποχέρηδες» είχαν κατουρήσει το παλιό και δεν έπρεπε να το πιουν. «Αν διψούσε κανένας εκείνη τη νύχτα, έπρεπε να πάει στη βρύση να πιει νερό, γιατί στο σπίτι δεν είχαν ούτε μια σταλιά».
Την ίδια μέρα, την «πρωτάγιαστη», μόλις τελείωνε η εκκλησιά, έπαιρνε ο παπάς το σταυρό και τη βρεχτούρα του και καβάλα στ’ άλογο του γύριζε όλα τα αγρόσπιτα, που ήταν σκορπισμένα στα χτήματα και πήγαινε όσο μακριά κι αν ήταν, «για να τους φωτίσει». Κι εκείνοι, ανάλογα με την απόσταση, του δίναν δεκάρικα, εικοσάρικα κι εκατοστάρικα για τον κόπο του. (2)

— Στο Βλαχόπουλο της Πυλίας, τη στάχτη του δωδεκάμερου τη μάζευαν σε μια σακκούλα και την έριχναν γύρω στα σπίτια ξορκίζοντας τα φίδια και τα ποντίκια λέγοντας:

«Να φύγετ' από δω! Να πάτε στον τόπο και στο βρόντο και στον έρημο τον κόσμο! Εκεί να πα να μείνετε και πίσω μη γυρίσετε.»(2)

ΝΗΣΙΑ ΑΙΓΑΙΟΥ

— Στη Λήμνο το πρωί της παραμονής, η νοικοκυρά του σπιτιού έπρεπε να φτιάξει τις μαρμαρίτες, στις οποίες βέβαια συμμετείχαν και οι καλλικάντζαροι. Οι μαρμαρίτες ήταν μικρές πίτες, γεμάτες τρύπες, που ψήνονταν από τη νοικοκυρά με ιδιαίτερο τρόπο. Ψήνονταν επάνω σε μια μικρή πέτρα, το πλακί, που χρησιμοποιούνταν μόνο γι' αυτήν τη δουλειά. Το πλακί τοποθετούνταν ο' ένα είδος πυροστιάς μέσα στη γωνιά (τζάκι) της κουζίνας και από κάτω άναβαν φωτιά με ξύλα. Όταν το πλακί πύρωνε καλά, η νοικοκυρά έριχνε κουταλιές από τη ζύμη, που είχε ετοιμάσει χωρίς προζύμι. Οι μαρμαρίτες ψήνονταν έτσι και επειδή δεν είχαν προζύμι δημιουργούνταν πάρα πολλές τρύπες στην επιφάνεια. Αυτές τις τρύπες οι μανάδες και οι γιαγιάδες έλεγαν στα παιδιά ότι τις έκαναν οι καλλικάντζαροι με τη μύτη τους, που κατέβαιναν από την καμινάδα του σπιτιού. Έτσι εκείνη την ημέρα η αγωνία των μικρών παιδιών κορυφώνονταν στην προσπάθεια τους, να διακρίνουν μέσα στους καπνούς της καμινάδας, τους καλλικάντζαρους.
Οι μαρμαρίτες, αφού ψήνονταν, τοποθετούνταν σ' ένα ψάθινο πανέρι ή καλάθι και όταν τις έτρωγαν το μεσημέρι και το βράδυ τις βουτούσαν στο μούστο (πετιμέζι) οι φτωχοί και σε μέλι οι πλούσιοι. Αυτό ήταν το φαγητό εκείνης της ημέρας, δηλαδή φαγητό νηστήσιμο, που δεν είχε ούτε λάδι. Γιατί η παραμονή των Φώτων ήταν μια από τις μεγαλύτερες νηστείες.
Το βράδυ της παραμονής, αφού είχε νυχτώσει για τα καλά, έβγαιναν οι μεγάλοι άντρες και τα παλικάρια για να πουν το τραγούδι των Φώτων. Τις παρέες συνόδευε απαραίτητα και λυράρης, ο οποίος έπαιζε τη λημνιακή λύρα. Το τραγούδι των Φώτων άρχιζε με τη φράση:

Εδώ μας 'στείλαν κι ήρταμε σε τούτα τα παλάτια,
που 'ναι τα σπίτια δίπατα κι αυλές μαρμαρωμένες.
Τρεις άρχοντες τα φκιάνανε κι οι τρεις αντριωμένοι,
με το ψηφί, με το γυαλί, με το μαργαριτάρι.
Από 'ξω με το μάλαμα, 'πο μέσα με τ' ασήμι...

Όταν τελείωνε το τραγούδι, ο νοικοκύρης του σπιτιού έβγαινε στην πόρτα και κερνούσε κρασί τα παλικάρια ενώ η νοικοκυρά τους έδινε διάφορα τρόφιμα, αυγά, λουκάνικα, χοιρινό κρέας κρασί και μαρμαρίτες. Όλα αυτά συγκεντρώνονταν την επαύριο στο καφενείο του χωριού, όπου και καταναλώνονταν από τις παρέες των χωριανών, που διασκέδαζαν. (7)

— Σε ορισμένα χωριά της ανατολικής Λήμνου και ιδιαίτερα στα Καμίνια και στο Μούδρο την παραμονή των Φώτων, κάνουνε τις μπαντατσούδες. Οι μπαντατσούδες είναι ένα έθιμο, που συναντιέται και στη Μακεδονία. Σύμφωνα μ' αυτό το έθιμο, κάθε χρόνο, την παραμονή των Φώτων τα παλικάρια του χωριού μεταμφιέζονται. Φορούσαν προβιές ζώων, μαύρες βράκες, τσερβούλια στα πόδια ρους, κρεμούσαν στη μέση τους πελώρια κουδούνια, κρατούσαν γκλίτσες στα χέρια τους και έχοντας βαμμένα τα πρόσωπά τους με μαύρη μπογιά γύριζαν από σπίτι σε σπίτι και εύχονταν σ' όλους "χρόνια πολλά".
Χτυπούσαν πολύ δυνατά τα κουδούνια και φοβέριζαν τα μικρά παιδιά κάθε σπιτιού. Οι νοικοκυραίοι τους υποδέχονταν και τους πρόσφεραν διάφορα τρόφιμα, χοιρινό, αυγά, κρασί και μαρμαρίτες. Το βράδυ των Φώτων γίνονταν στην πλατεία του χωριού γλέντι με τη συμμετοχή όλων των χωριανών, όπου και καταναλώνονταν τα τρόφιμα και τα ποτά, που συγκέντρωσαν οι μπαντατσούδες. (7)

ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ

— Στη Ρόδο, οι ζευκάδες την παραμονήν των Φώτων, κάθε ένας άνθρωπος πάει στην εκκλησιά με το φαναράκι του κι άμα γίνη απόλυση το ανάφτει με τ' άγιον φως που του δίνει ο παπάς. Είναι μια χαρά να τους θωρής όλους με τα φαναράκια αναμμένα. Άμα πάνε στα σπίτια φωτίζουν τα παιδάκια, τες γυναίκες? και οι μεγάλοι άνθρωποι φωτίζουνται. Άλλοι φωτίζουν και τα βόδια (καίουν δηλαδή τις τρίχες στα διάφορα μέρη του σώματος των). Επίσης την ίδια ώρα κρεμούν στο ένα κέρατο ένα κουλλουράκι, που του το δίνουν την άλλη μέρα και το τρώγει. (1)

ΚΥΚΛΑΔΕΣ

— Στην Πάρο, το πρωί της παραμονής των Φώτων μετά το ψαλμό του μικρού αγιασμού οι παπάδες «φώτιζαν» τα σπίτια, φορώντας μόνο το πετραχήλι, κρατούσαν στο χέρι το σταυρό μ' ένα κλαδί φρέσκο βασιλικό έχοντας μαζί τους ένα παιδί που κρατούσε τη «σίγκλα», κουβαδάκι, με τον αγιασμό κι ένα λαδοφάναρο αναμμένο για να παίρνουν οι νοικοκυρές φως Πηγαίνοντας από σπίτι σε σπίτι έψαλλαν το «εν Ιορδάνη...» και φώτιζαν τους ανθρώπους, τα δωμάτια του σπιτιού, για να φύγουν τα κακά πνεύματα. Ο «φωτισμένος» έριχνε στη σίγκλα τον οβολό του, μέσα στον αγιασμό.
Στο τραπέζι υπήρχε το «φωτόψωμο» για να το ραντίσει κι αυτό ο παπάς με αγιασμό κι ένα μικρό κουλούρι με σταυρό στη μέση που το κρεμούσαν στα εικονίσματα μέχρι τον άλλο χρόνο. Πολλές νοικοκυρές, ιδιαίτερα στη Μάρπησσα, έλεγαν στον παπά να καθίσει στον καναπέ λέγοντάς του «κάτσε παπά για να καθίσει κι η κλώσα μας» και τον κερνούσαν νηστίσιμα μπουρεκάκια.
Το απόγευμα της παραμονής μικρές ομάδες παιδιών αλλά και μεγάλοι με τσαμπούνες και τουμπάκια έλεγαν τα κάλαντα των Φώτων. Τα Παριανά κάλαντα των Φώτων είναι κυρίως επηρεασμένα από την αναγγελία του χαρμόσυνου γεγονότος της Βάπτισης του Χριστού και όλων αυτών που ακολούθησαν. (8)

— Στους Γαλανάδες της Νάξου, την ημέρα των Φώτων η νοικοκυρά κάθε σπιτιού, που επισκέπτεται ο παπάς, παίρνει ολίγον γέννημα από το δισάκκι του παπά, δια να κλωσσήσουν οι όρνιθες της. Επίσης δια τον αυτόν σκοπόν τον βάζει και κάθεται κομμάτι. (1)

ΚΡΗΤΗ

— Στο Κατσιδόνι της Κρήτης, την παραμονή τω Φωτών ψήνουνε τα παλληκάρια για τα βούγια, δηλαδή μείγμα από αρακά, κουκκιά, ροβίθια, στάρι και από όλα τα όσπρια και τα δίδουν στα βούγια να τα φάνε. Το πρωί έπαιρναν από τα πολυσπόρια αυτά και, ενώ τα εσκορπούσαν εις το δώμα, έλεγαν: Φάτε πουλιά κι ασκορδαλοί, μη φάτε τη σπορά μου. Σε πολλά μέρη η νοικοκυρά χύνει το βράδυ της παραμονής το νερό από τα λαγήνια, για να πάρει το πρωί καινούργιο, αγιασμένο. Συνήθεια είναι να μαζεύουν τη στάχτη από την παραστιά και το πρωί, πριν πάνε στην εκκλησία, να τη ρίχνουν ολόγυρα στις τέσσερις γωνίες του σπιτιού, επειδή, όπως πιστεύουν, η στάχτη του Δωδεκαημέρου έχει δύναμη αποτρεπτική και προφυλάγει το σπίτι από τα μαμούδια και άλλα κακά. Οι γεωργοί τη στάχτη αυτή τη βαστούν και την ανακατεύουν στο σπόρο, για να μη βγάζουν τα γεννήματα δαυλό. (1)
Έθιμο της παραμονής των Θεοφανείων είναι και οι αγυρμοί των παιδιών, που, όπως και την παραμονή των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, γυρνούν από σπίτι σε σπίτι και λέγουν τα κάλαντα(1):

Σήμερον τα Φώτα και ο φωτισμός
και χαρά μεγάλη στον Κύριο.
Σήμερον η Κυρά μας -η Παναγιά κ.τ.λ.

— Στην Ατσιπάδα της Κρήτης, οι «καραντζόκωλοι», βλέποντας τα λουκάνικα κρεμασμένα και θέλοντας να τα φάνε, τραγουδούσαν (2):

Οπόταν αποθάναμε,
σύγλινα δεν εφάγαμε.
Εδά π’ αναστηθήκαμε
θα φάμε και θ’ αφήκουμε.

Οι δυο πρώτοι στίχοι δείχνουν καθαρά την πίστη του λαού μας, πως οι καλλικάντζαροι είναι ψυχές των πεθαμένων και που αυτή την εποχή, βρίσκοντας την πόρτα του Άδη ανοιχτή, ανέβαιναν από τον Κάτω στον Απάνω Κόσμο, μα οι ζωντανοί τους κυνηγούσαν και τους έδιωχναν με κάθε τρόπο από τα σπίτια τους. Τι ζητούσαν οι πεθαμένοι με τους ζωντανούς; (2)

Την παραμονή των Θεοφανείων, όχι μονάχα οι νοικοκυρές βρίσκονταν σε κίνηση και σε οργασμό καθαριότητας, περιμένοντας τα Φώτα «να φωτίσουν» όλα τα καινούργια και πρωτοφόρετα ρούχα και στολίδια τους, μα και οι επίτροποι της εκκλησιάς κάθε χωριού ή μαχαλά. Γι’ αυτό και καθάριζαν την εκκλησιά το τέμπλο, τις εικόνες και τα καντήλια, για νάναι καθαρά καθαρά και να παρουσιάζουν κάποια λαμπράδα την άλλη μέρα, που θα γινόταν η βάφτιση του Χριστού. Οι πολυέλαιοι έπρεπε να λάμπουν κι αυτοί. Το ίδιο και τα χρωματιστά φανάρια και τα λάβαρα, γιατί μαζί με το Χριστό, όλα θα βαφτίζονταν εκείνη τη μέρα κι έπρεπε όλα να είναι καθαρά. (2)

«Σήμερα τα Φώτα και ο φωτισμός

και χαρά μεγάλη στον αφέντη μας.

Κάτω στον Ιορδάνη τον ποταμό

είναι η Μαρία η Δέσποινα

με τα θυμιατήρια στα δάχτυλα

και τον Άγιο Γιάννη παρακαλεί:

- Άγιε μου Γιάννη και Πρόδρομε,

δύνασαι βαφτίσεις Θεού παιδί

και να παραδώσεις Χριστού ψυχή;

- Δύναμαι και θέλω και προσκυνώ

και τον Κύριό μου παρακαλώ.

Αύριο θ’ ανέβω στους ουρανούς

να καταπατήσω τα είδωλα».