Powered By Blogger

10.1.09

Η ιστορία της Ελληνικής τηλεόρασης

Image and video hosting by TinyPic





Η ιστορία της Ελληνικής τηλεόρασης αρχίζει το 1951 οπότε με τον νόμο 1663 προβλέπεται η ίδρυση και λειτουργία ραδιοτηλεοπτικών σταθμών των Ενόπλων Δυνάμεων - διάταξη η οποία καταργείται 15 χρόνια αργότερα - ενώ παράλληλα προβλέπεται και η λειτουργία της Υπηρεσίας Ενημέρωσης Ενόπλων Δυνάμεων (ΥΕΝΕΔ) που θα είχε την αρμοδιότητα για την εγκατάσταση και λειτουργία ραδιοτηλεοπτικών σταθμών.

Αυτό ορισμένοι το θυμούνται. Οι νεότεροι μπορούν να ανατρέξουν στο αρχείο του υπουργείου Εξωτερικών, όπου αναφέρεται, μεταξύ άλλων: Στις αρχές της δεκαετίας του '60 ξεκινά η πειραματική μετάδοση τηλεοπτικών εκπομπών στη Θεσσαλονίκη. Ο πρώτος πειραματικός σταθμός Ελληνικής τηλεόρασης λειτούργησε το 1961 στη Θεσσαλονίκη από τη ΔΕΗ στα πλαίσια της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης. Η επίσημη όμως έναρξη της Ελληνικής κρατικής τηλεόρασης έγινε στις 23 Φεβρουαρίου 1966, με πρώτη παρουσιάστρια την Ελένη Κυπραίου και συντονιστή το δημοσιογράφο Γεώργιο Κάρτερ.

Το 1969 γίνεται η διεθνής απευθείας σύνδεση με το κύκλωμα της Eurovision για τη μετάδοση της προσεδάφισης και του περιπάτου του πληρώματος του Απόλλο 12 στη Σελήνη.

Το 1970 το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοτηλεόρασης μετεξελίσσεται σε Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης (Ε.Ι.Ρ.Τ). Το 1975, με τη μεταπολίτευση, το Ε.Ι.Ρ.Τ μετατρέπεται σε Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση (Ε.Ρ.Τ) με σκοπό την «ενημέρωση, την επιμόρφωση και την ψυχαγωγία του Ελληνικού λαού».

Η έγχρωμη

Η έγχρωμη μετάδοση στην Ελληνική τηλεόραση με το σύστημα Secam εισέρχεται το 1979. Μέχρι τότε η τηλεόραση πέρασε από πολλά στάδια. Το πρώτο και το κυριότερο ήταν η βασική ανακάλυψη της λειτουργίας της. Οι πρώτες προσπάθειες, αναφέρει το Κέντρο Διάδοσης Επιστημών & Μουσείο Τεχνολογίας έγιναν με εικόνα τηλεόρασης 30-γραμμών τη δεκαετία του 1930.


Δέκτης του 1938. Παρόλο που το μέγεθος της οθόνης ήταν μόνο 12 ίντσες (~ 30.48 cm), o σωλήνας ήταν τόσο μακρύς ώστε έπρεπε να στερεωθεί κάθετα. Με την βοήθεια ενός καθρέφτη ήταν δυνατό να παρακολουθήσει κανείς τηλεόραση.
Με την ανακάλυψη της αύξησης της ηλεκτρικής αγωγιμότητας του σεληνίου με την έκθεση του στο φως το 1873 (φωτοαγωγιμότητα), έγινε θεωρητικά δυνατή η λήψη εικόνων με ηλεκτρισμό. Μια από τις πρώτες απόπειρες κατασκευής συσκευής βασισμένης στο φαινόμενο της φωτοαγωγιμότητας ήταν η συσκευής σάρωσης εικόνας με έναν περιστρεφόμενο δίσκο με μικρές τρύπες τοποθετημένες σε σπείρα, από τον Νίπκοφ (Nipkow) το 1884 (μηχανικό σύστημα τηλεόρασης). Η αργή απόκριση του σεληνίου στο φως δεν επέτρεπε τη γρήγορη σάρωση που απαιτείται για τη λήψη κινούμενων εικόνων.

Στούντιο Marconi-EMI

Το στούντιο Marconi-EMI στο Alexandra Palace στα 1936, στην Αγγλία. Εκείνη την εποχή τα τηλεοπτικά στούντιο ήταν φτωχά εξοπλισμένα με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η παραγωγή ποιοτικών τηλεοπτικών εκπομπών.

Οι πρώτες επιτυχείς τηλεοπτικές μεταδόσεις έγιναν από τον Τζών Λότζι Μπαίρντ (John Logie Baird), μεταξύ 1928 και 1935 στη Μ. Βρετανία, χρησιμοποιώντας τους πομπούς μεσαίων κυμάτων του BBC.

Στο σύστημα αυτό οι εικόνες αποτελούνταν μόνο από 30 γραμμές και δεν μπορούσαν να αναπαραχθούν οι μικρές λεπτομέρειες.


Το στούντιο Marconi-EMI στο Alexandra Palace στα 1936, στην Αγγλία. Εκείνη την εποχή τα τηλεοπτικά στούντιο ήταν φτωχά εξοπλισμένα με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η παραγωγή ποιοτικών τηλεοπτικών εκπομπών.
Η πρώτη παγκόσμια εκπομπή «υψηλής στάθμης» τέθηκε σε λειτουργία από το BBC το φθινόπωρο του 1936, από το Alexandra Palace, στο Λονδίνο και χρησιμοποιούσε 405 γραμμές.

Δέκτης τηλεόρασης

Δέκτης του 1938. Παρόλο που το μέγεθος της οθόνης ήταν μόνο 12 ίντσες (περίπου 30,48 cm), o σωλήνας ήταν τόσο μακρύς ώστε έπρεπε να στερεωθεί κάθετα. Με την βοήθεια ενός καθρέφτη ήταν δυνατό να παρακολουθήσει κανείς τηλεόραση.

Το 1940, τη χρονιά που ξέσπασε ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος, οι τακτικές τηλεοπτικές εκπομπές διακόπηκαν.

Μετά τον πόλεμο ξαναρχίζουν οι μεταδόσεις, αλλά ήταν λιγότερες σε αριθμό.

Το 1946 δώδεκα εμπορικοί τηλεοπτικοί σταθμοί λειτουργούσαν στις ΗΠΑ και οι πωλήσεις τηλεοπτικών συσκευών ανέβηκαν κατακόρυφα.


Στούντιο έγχρωμης τηλεόρασης. Τα φώτα και οι οθόνες που κρέμονται από το ταβάνι αφήνουν περισσότερο χώρο ελεύθερο για να κινηθεί το συνεργείο.
Μετά ακολουθεί η έγχρωμη τηλεόραση. Στούντιο έγχρωμης τηλεόρασης. Τα φώτα και οι οθόνες που κρέμονται από το ταβάνι αφήνουν περισσότερο χώρο ελεύθερο για να κινηθεί το συνεργείο.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1980 λειτουργούν στην Αμερική 1300 τηλεοπτικοί σταθμοί και το 98% των αμερικανικών νοικοκυριών διαθέτει τηλεόραση. Οι εκπομπές πραγματοποιούνται κάτω από καλύτερες τεχνικές συνθήκες και είναι έγχρωμες.

Η ΕΡΤ το 1987

Η αντίστοιχη απελευθέρωση και ανάπτυξη της τηλεόρασης στην Ελλάδα άργησε πολλές δεκαετίας. Το 1987 η ΕΡΤ αναδιαρθρώνεται εν' όψει της εισαγωγής των ιδιωτικών σταθμών. Η ΕΡΤ1 και ΕΡΤ2 συγχωνεύονται σε ένα ενιαίο φορέα, την ΕΡΤ Α.Ε. που λειτουργεί ως ανώνυμη εταιρία νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου. Η ΕΡΤ ελέγχεται και εποπτεύεται από το κράτος μέσω του Υπουργείου Προεδρίας της Κυβερνήσεως και έχει διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια. Επίσης προβλέπεται η ίδρυση ενός Ινστιτούτου Οπτικοακουστικών Μέσων (ΙΟΜ) ως απλή διεύθυνση για τη «θεωρητική και εφαρμοσμένη έρευνα και μελέτη των οπτικοακουστικών μέσων» και δεύτερον μια Εταιρεία Παραγωγής και Εμπορίας Εκπομπών και Προγραμμάτων Ραδιοτηλεόρασης. Το 1989 ιδρύεται το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης για την εποπτεία του ραδιοτηλεοπτικού πεδίου. Από το 1993 το αρμόδιο Υπουργείο είναι το Υπουργείο Τύπου και ΜΜΕ.

H απορύθμιση του τηλεοπτικού πεδίου στα τέλη της δεκαετίας του '80 μεταμόρφωσε το τηλεοπτικό περιβάλλον της χώρας θέτοντας νέους όρους και φέρνοντας νέους πρωταγωνιστές στο προσκήνιο. Η Ελλάδα ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης επηρεάζεται άμεσα από την κοινή πολιτική της Ευρώπης που με την έκδοση της Πράσινης Βίβλου για μια «Τηλεόραση Χωρίς Σύνορα» διαμόρφωσε το κατάλληλο πλαίσιο για μια φιλελεύθερη πολιτική στο τηλεοπτικό πεδίο. Σύντομα κάνουν την εμφάνισή τους 140 ιδιωτικοί τηλεοπτικοί σταθμοί - εθνικοί και τοπικοί - ανατρέποντας έτσι το κρατικό μονοπώλιο. Η απορύθμιση είχε καταλυτική σημασία και για την εγχώρια διαφημιστική αγορά, στην οποία έδωσε τεράστια ώθηση. Επέτρεψε επίσης την ανάπτυξη ενός ολόκληρου τομέα παραγωγής τηλεοπτικών προγραμμάτων στην Ελλάδα, αλλά και την αύξηση της εισαγωγής τηλεοπτικών προγραμμάτων από άλλες χώρες.

Ιδιωτική τηλεόραση

Προς το τέλος του 1989 εμφανίζονται στις τηλεοπτικές συχνότητες τα δύο πρώτα ιδιωτικά κανάλια, το Mega Channel και ο Antenna TV, γεγονός που σηματοδοτεί την ουσιαστική αναδιάρθρωση του επικοινωνιακού πεδίου της χώρας. Με την πάροδο λίγων μηνών το ένα τηλεοπτικό κανάλι μετά το άλλο εμφανίζονται σε ολόκληρη την Ελληνική επικράτεια, εκπέμποντας είτε πανελλαδικά είτε τοπικά.

Συνδρομητικό κανάλι

Το 1994 εμφανίζεται το πρώτο συνδρομητικό κανάλι, το Filmnet, που προσέφερε εμπορικές ταινίες και ζωντανούς αγώνες ποδοσφαίρου. Το 1997 η ΕΡΤ 2 μετεξελίσσεται σε ΝΕΤ με ενημερωτικό κυρίως προφίλ και η ΕΤ1 σε ψυχαγωγικό κανάλι ενώ πλέον από κρατική αποκαλείται δημόσια τηλεόραση. Το 1999 παρέχεται επίσημη άδεια λειτουργίας ψηφιακής δορυφορικής τηλεόρασης στο Nova αλλά η σύμβαση με το Ελληνικό δημόσιο και την Multichoice Hellas υπογράφεται στην εκπνοή του έτους.

Η σημερινή εικόνα του Ελληνικού τηλεοπτικού πεδίου χαρακτηρίζεται από πολυμέρεια, πολυσυλλεκτικότητα και δυναμισμό. Παράλληλα προς τους κρατικούς τηλεοπτικούς σταθμούς που προσφέρουν υψηλές πληροφοριακές και ψυχαγωγικές υπηρεσίες, λειτουργούν πολλοί ιδιωτικοί τηλεοπτικοί σταθμοί, πανελλαδικής ή τοπικής εμβέλειας. Η ΕΡΤ και ο Antenna TV έχουν τα δικά τους δορυφορικά προγράμματα για τους Έλληνες του εξωτερικού. Επίσης, στην Ελλάδα αναμεταδίδονται μέσα από τοπικές συχνότητες και δορυφορικά κανάλια όπως το CNN, το MCM, το Euronews και το γαλλικό TV 5.

Ευτράπελα

Στο μεταξύ, συνέβησαν και μερικά ευτράπελα. Το greektechforum θυμάται ότι το 1987 ο ανώνυμος πειρατής κατάφερε για περίπου πέντε μέρες να παίζει πρόγραμμα τις πρώτες πρωινές ώρες και να προκαλέσει ένα σχετικό σάλο στην Αθήνα κυρίως λόγω του ακατάλληλου του προγράμματος, μέχρι τελικά να σωπάσει ή να τον σωπάσουν καλύτερα οι αρχές. Το σήμα του μάλιστα ήταν αρκετά καλό για πειρατικό σταθμό. Ανάλογες προσπάθειες γίνονταν συχνά πυκνά, δίνοντας ελπίδα σ αυτούς που μέσα από το τηλεοπτικό «χιόνι» αναζητούσαν εναλλακτικές προτάσεις στην μονοκρατορία της ΕΡΤ, την ώρα που όλη η πολιτισμένη Ευρώπη είχε από καιρό ιδιωτική και δορυφορική τηλεόραση.

Σύμφωνα με το greektechforum, το 1987 αποτελεί έτος σταθμό για τα τηλεοπτικά δεδομένα καθώς για πρώτη φορά εκφράζεται έντονα η βούληση των δήμων να σπάσουν το κατεστημένο της ΕΡΤ, αρχικά μεταδίδοντας δορυφορικά προγράμματα και στη συνέχεια το δικό τους τηλεοπτικό κανάλι. Το ραδιόφωνο αρχίζει ήδη να απελευθερώνεται, η τηλεόραση όμως συναντά αρκετά εμπόδια καθώς είναι σαφές ότι δεν υπάρχει πολιτική βούληση για κάτι τέτοιο. Οι ιστορίες με τις επιδρομές των ΜΑΤ στη Θεσσαλονίκη εναντίων των πομπών του δήμου γίνονται καθημερινά πρωτοσέλιδο στις εφημερίδες και αποτελούν την αιτία για έντονη πολιτική διαμάχη.

Στην Αθήνα, ο δήμος δηλώνει κατηγορηματικά ότι είναι έτοιμος να ακολουθήσει το παράδειγμα της πρωτοπόρου Θεσσαλονίκης. Η ΕΡΤ, βλέποντας ότι η κατάσταση πλέον έχει ξεφύγει κι ότι ο κόσμος διψάει για νέα κανάλια, αποφασίζει να προλάβει τον δήμο και να κάνει η ίδια αυτό που αρνείται στους άλλους…

Από το ξεκίνημα της ελληνικής τηλεόρασης την δεκαετία του 60 με ΕΡΤ και αργότερα με ΥΕΝΕΔ, υπήρξαν κάποιες δειλές προσπάθειες εκπομπής τηλεοπτικού σήματος από πειρατές, οι οποίες όμως συνήθως στέφονταν από αποτυχία καθώς η εκπομπή τηλεοπτικού καναλιού είναι πολύ πιο δύσκολη τεχνικά και οικονομικά από ένα ραδιοφωνικό σταθμό.

Οι προσπάθειες αυτές ήταν πιο έντονες κυρίως από τα μέσα της δεκαετίας του 80 με πειρατές να εκπέμπουν συνήθως «εκπαιδευτικό πρόγραμμα» τις μεταμεσονύκτιες ώρες. Μια χαρακτηριστική προσπάθεια έγινε γύρω στο 1987 όταν από την συχνότητα της ΕΡΤ 1 κάποιος πειρατής για αρκετές μέρες έπαιζε ταινίες που νοίκιαζε από το βιντεοκλάμπ της γειτονιάς του. Όπως θα θυμούνται οι παλιότεροι, η ΕΡΤ ολοκλήρωνε το πρόγραμμα της ως τις 2 το πρωί και μετά κατέβαζε τους πομπούς μέχρι να ξεκινήσει και πάλι το πρόγραμμά της. Έτσι οι πειρατές εκμεταλλεύονταν τη συχνότητα της κι έπαιζαν ότι ήθελαν ανεμπόδιστοι. Συνήθως όμως το κατόρθωμα αυτό κρατούσε για λίγες μέρες γιατί αργά ή γρήγορα η αστυνομία εντόπιζε τον χώρο εκπομπής και το πειρατικό κανάλι σταματούσε.

Το ζάπινγκ μπαίνει στη ζωή μας!

Το 1988, η πίεση του κόσμου που ζητά κάτι νέο στις τηλεοπτικές συνήθειες αλλά και η πρωτοβουλία της τοπικής αυτοδιοίκησης αναγκάζει την ΕΡΤ να κάνει η ίδια αυτό που δεν ήθελε να κάνουν οι άλλοι. Η απόφαση λαμβάνεται, και ανακοινώνεται ότι η κρατική τηλεόραση «συμφώνησε» με 6 δορυφορικά κανάλια για την επίγεια αναμετάδοσή τους στην Αθήνα και άλλες μεγάλες πόλεις, συμπεριλαμβανομένης και της Θεσσαλονίκης, όπου ήδη ο δήμος είχε ξεκινήσει την μετάδοση όχι μόνο δορυφορικών προγραμμάτων, αλλά και του δικού του τηλεοπτικού καναλιού, του TV100 που είναι ο πρώτος μη κρατικός σταθμός στην Ελλάδα!


Τώρα η τηλεόραση τσέπης κοστίζει λίγο και αποτελεί gadget
Την Δευτέρα, 24 Οκτωβρίου 1988, ξεκινά ανεπίσημα στην Αθήνα, η αναμετάδοση των πρώτων δορυφορικών καναλιών που ολοκληρώνεται 2 μέρες μετά, όταν πλέον στον αέρα βρίσκονται 6 συνολικά προγράμματα. Είναι η εποχή που ο Αθηναίος έχει για πρώτη φορά την δυνατότητα να κάνει ζάπινγκ ανάμεσα σε παραπάνω από τα δύο γνώριμα κρατικά κανάλια. Είναι η εποχή που οι ταράτσες των σπιτιών αλλάζουν ραγδαία όψη, όταν στις ήδη εγκατεστημένες μεγάλες κεραίες των VHF προστίθενται οι λίγο πιο κομψές κεραίες UΗF που προορίζονται για την λήψη των νέων καναλιών. Οι τεχνικοί δεν προλάβαιναν να τοποθετούν κεραίες σε όλη την Αθήνα, φαινόμενο που δύσκολα θα παρατηρηθεί ξανά στο μέλλον, εκτός κι αν καταργηθεί η επίγεια λήψη και αντικατασταθεί από δορυφορική, οπότε όλοι θα τρέχουν να προμηθευτούν δορυφορικά πιάτα.

Η επιλογή της ΕΡΤ πάντως όσον αφορά το ποια κανάλια θα μετέδιδε κρίθηκε εκ του αποτελέσματος ως πετυχημένη. Αναλυτικά τα πρώτα έξι δορυφορικά κανάλια στην Αθήνα ήταν τα εξής:

1. Super Channel (Μ. Βρετανία): Ίσως το καλύτερο κανάλι από τα 6. Πρόγραμμα ποικίλης ύλης, με πολλή μουσική και παιδικά προγράμματα τα πρωινά, τηλεπαιχνίδια, πανευρωπαϊκά δελτία καιρού και διάφορα σήριαλ τα μεσημέρια, ενώ τα βράδια μεταδίδονταν ταινίες, σόου κλπ. Πολύ ενδιαφέρον κανάλι πραγματικά, με ατού την αγγλική γλώσσα, του οποίου όμως η τύχη σήμερα αγνοείται. Πιθανόν να έχει ενταχθεί σε κάποιο ψηφιακό μπουκέτο και ακόμα πιο πιθανό να έχει κλείσει ή αντικατασταθεί από κάποιο θεματικό κανάλι. Την εποχή εκείνη πάντως ήταν πραγματικά super επιλογή για τους Αθηναίους.

2. TV5 Europe (Γαλλία): Είναι το μοναδικό (μαζί με το CNN) κανάλι που επιβιώνει ακόμα στον αθηναϊκό τηλεοπτικό χάρτη από εκείνα τα 6 πρώτα. Στα συν του η γαλλική γλώσσα που ομιλείται από αρκετούς στην Ελλάδα, πολλά τηλεπαιχνίδια, εκπομπές μαγειρικής από Γάλλους σεφ, ταινίες και ειδήσεις από τις γαλλόφωνες περιοχές του πλανήτη.

3. SAT1 (Γερμανία): Ένα πολύ καλό γερμανικό κανάλι ποικίλης ύλης, με πρωινά μαγκαζίνο και παιδικά τα Σαββατοκύριακα, ταινίες, σόου, μουσική και σήριαλ.

4. RAIDUE (Ιταλία): Το δεύτερο κρατικό κανάλι της Ιταλίας συμπλήρωνε μαζί με τα προαναφερόμενα, μία τετράδα προγραμμάτων από τις μεγαλύτερες χώρες της Ευρώπης. Πλεονέκτημα του καναλιού η μετάδοση του ιταλικού πρωταθλήματος ποδοσφαίρου, φαντασμαγορικών σόου τύπου Ciao Ant1 και Μπράβο και άλλων εκπομπών από τους μετρ του είδους Ιταλούς, πολύ πριν έρθουν στην ελληνική τηλεόραση.


Στο σπίτι τώρα προτιμάμε ντιζαϊνάτες συσκευές home cinema για τέλειο αποτέλεσμα σε εικόνα και ήχο. (techdigestuk.typepad.com/ photos/uncategorized)
5. CNN International (Η.Π.Α): Το πασίγνωστο ενημερωτικό κανάλι την εποχή που δεν είχε γίνει ακόμα τόσο διάσημο όσο είναι σήμερα, καθώς δεν είχε μεσολαβήσει ο Πόλεμος του Κόλπου.

6. Horizon (ΕΣΣΔ): Ίσως το πιο αδιάφορο από τα 6 κανάλια, κατά πολλούς επιλέχθηκε ως το κομμουνιστικό αντίβαρο στα καπιταλογενή δυτικοευρωπαϊκά κανάλια. Σε γλώσσα που ελάχιστοι μιλούσαν στην Αθήνα, και μάλλον αδιάφορα προγράμματα που θύμιζαν ελληνική τηλεόραση του 70, ήταν ο πρόγονος του καναλιού ORTi που μεταδίδεται σήμερα στον Hot Bird.

Από την παρουσίαση των καναλιών αυτών γίνεται σαφές ότι ο Αθηναίος τηλεθεατής είχε πλέον αρκετές επιλογές από διαφορετικές κουλτούρες, τηρουμένων των αναλογιών φυσικά. Πολλοί ήταν αυτοί που μέσω αυτής της διαδικασίας, «ανακάλυψαν» την δορυφορική τηλεόραση κι έτσι μαζί με τις χιλιάδες κεραίες UHF εμφανίστηκαν δειλά δειλά τα πρώτα τεράστια πιάτα στις αθηναϊκές ταράτσες.

Η εποχή αυτή ήταν ιδιαίτερα ρομαντική, γιατί κάθε καινούργιο κανάλι ήταν είδηση, καθώς δεν υπήρχε η πληθώρα των σημερινών επιλογών. Όπως ήδη αναφέρθηκε, δεν είναι μυστικό ότι πέρα από κάποιους πολύ ψαγμένους, οι περισσότεροι τότε ανακαλύψαμε την μαγεία της δορυφορικής λήψης, η οποία φυσικά είναι ασυγκρίτως μεγαλύτερη όταν επιτυγχάνεται με το δικό σου δέκτη και πιάτο.

--------------------------------------------




Γύρω στη δεκαετία του 80 η τηλεόραση αφήνει την ασπρόμαυρη ζωή της και ... βρίσκει το χρώμα της, αποκτά τα πρώτα της χρήματα και γρήγορα την... ψωνίζει. Tο 1988 δραστηριοποιείται στην Eλλάδα η AGB. Οι πειρατές κατά καιρούς διαμαρτύρονται τις νυχτερινές ώρες καταλαμβάνοντας τις κρατικές συχνότητες για να βάλουν από .. Γκουσγκούνη μέχρι "η Αθήνα τη νύχτα". Το 1988, η πίεση του κόσμου που ζητά κάτι νέο στις τηλεοπτικές συνήθειες αλλά και η πρωτοβουλία της τοπικής αυτοδιοίκησης αναγκάζει την ΕΡΤ να κάνει η ίδια αυτό που δεν ήθελε να κάνουν οι άλλοι. Η απόφαση λαμβάνεται, και ανακοινώνεται ότι η κρατική τηλεόραση «συμφώνησε» με 6 δορυφορικά κανάλια για την επίγεια αναμετάδοσή τους στην Αθήνα και άλλες μεγάλες πόλεις, συμπεριλαμβανομένης και της Θεσσαλονίκης, όπου ήδη ο δήμος είχε ξεκινήσει την μετάδοση όχι μόνο δορυφορικών προγραμμάτων, αλλά και του δικού του τηλεοπτικού καναλιού, του TV100 που είναι ο πρώτος μη κρατικός σταθμός στην Ελλάδα! Ο δρόμος για την ιδιωτική τηλεόραση ανοίγει σύντομα.

Στις 20 Nοεμβρίου του 1989 κάνει πρεμιέρα το Mega με τη Λιάνα Kανέλλη, έναν μήνα μετά στις 31 Δεκεμβρίου ο ANT1 με τον Tέρενς Kουίκ, ενώ την ίδια χρονιά δημιουργείται και το Eθνικό Συμβούλιο Pαδιοτηλεόρασης. Yστερα από πολλές αναβολές, το 93 ξεκινάει ο Σκάι και στις 4 Δεκεμβρίου του ίδιου χρόνου το Star.
Σήμερα το τηλεοπτικό τοπίο της χώρας αριθμεί μερικές εκατοντάδες κανάλια και μη με ρωτήσετε πως .. πήρε ο διάολος την ελληνική τηλεόραση. Με τον ίδιο τρόπο υποθέτω, που άψογα αποκαθηλώνουμε όσα κληρονομήσαμε ως ... περαστικοί από δω. Λες και φοβόμαστε μην πληρώσουν φόρο οι επόμενοι αν τους παραδώσουμε και τίποτα της προκοπής.
Στην Αθήνα ωστόσο, η πρώτη επίσημη εκπομπή της Τηλεόρασης Ενόπλων Δυνάμεων (αργότερα ΥΕΝΕΔ) «βγήκε» από τα στούντιο του τριώροφου κτιρίου της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού, την Κυριακή 27 Φεβρουαρίου 1966, δίπλα στο Πεδίον του Άρεως. Και καθώς τα δίπολα έλκουν τον ανταγωνισμό οι κόντρες ανάμεσα σε Εθνικό Ίδρυμα Τηλεόρασης (ΕΙΡ) και Υπηρεσία Ενόπλων Ελληνικών Δυνάμεων (ΥΕΝΕΔ) δεν αργούν. Τα δύο κανάλια παίζουν ταυτόχρονα παρόμοια σήριαλ. «Άγνωστος πόλεμος» στο ένα, «Παράξενος Ταξιδιώτης» στο άλλο, «Η Γειτονιά μας» στην ΕΙΡ «Το κορίτσι της Κυριακής» στην ΥΕΝΕΔ, «Μπίνγκο» οι μεν «Τετράγωνα των αστέρων» οι δε.


Εν τω μεταξύ, η κουλτούρα αναζητεί τη θέση της στο τηλεοπτικό σκηνικό: Το 1967 η Μαρία Καραβία αναλαμβάνει το πρώτο πολιτιστικό μαγκαζίνο της ελληνικής τηλεόρασης, βραχύβιο βεβαίως λόγω πολιτικών συνθηκών. Ανάμεσα στους επιφανείς προσκεκλημένους της ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Ηλίας Βενέζης, η Έλλη Λαμπέτη (η οποία θα παίξει την «Ανθρώπινη φωνή» του Κοκτό σε παγκόσμια ίσως τηλεοπτική πρώτη), ο Περικλής Βυζάντιος και η πριγκίπισσα Ειρήνη.
Στα πρώτα του δειλά βήματα το δελτίο ειδήσεων του ΕΙΡ είναι μια συρραφή από φιλμάκια των ξένων πρακτορείων. Από το 1968 γίνεται πλέον αισθητή η ανάγκη για εσωτερικές ειδήσεις. Πρώτος αρχισυντάκτης ο Ιάσων Μοσχοβίτης. Η ημίωρη «Ηχώ των γεγονότων» μεταδίδεται πρωί, μεσημέρι, απόγευμα, βράδυ και στο κλείσιμο του σταθμού.

Στις 20 Ιουλίου του '69 ο Ιάσων Μοσχοβίτης συνδέεται ζωντανά με τη Σελήνη. Στο στούντιο του ΕΙΡ στην 3ης Σεπτεμβρίου, με τη βοήθεια δύο ακουστικών, ένα στο κάθε αφτί (το ένα ο φυσικός ήχος από το «Απόλλων 10», το άλλο η φωνή του «οδηγού» από το Χιούστον που μέσω Eurovision εξηγεί αγγλιστί τι συμβαίνει), περιγράφει τον περίπατο του Νιλ Άρμστρονγκ στο φεγγάρι. Όποιος διαθέτει τηλεοπτική συσκευή την έχει ανοιχτή.



«Αθλητική Κυριακή»

Στις 27 Μαΐου 1966 ο πρωτοπόρος σπορτσκάστερ του ΕΙΡ Γιάννης Διακογιάννης παρουσιάζει στους στερημένους εγχώριους φιλάθλους το Παγκόσμιο Κύπελλο Αγγλίας. Τον Σεπτέμβριο είναι πλέον ο οικοδεσπότης της εκπομπής «Αθλητικά νέα». Σε λιγότερο από έναν μήνα η εκπομπή μεταφέρεται από Δευτέρα σε Κυριακή και σύντομα μετονομάζεται σε «Αθλητική Κυριακή». Το σήμα της εκπομπής επιλέγει η Ελένη Ροδίου, η σύζυγος του ιδρυτού της Lyra Αλέκου Πατσιφά, χωρίς όμως να αποκαλύψει ποτέ ποιος το είχε αρχικώς συλλάβει. Έκτοτε η Αθλητική Κυριακή παραμένει η μακροβιότερη εκπομπή της ελληνικής τηλεόρασης.

Με καταδυνάστευε για χρόνια το "πως μας ενώνει και πως μας δονεί του Διακογιάννη η φωνή" καθώς τα απογεύματα της Κυριακής οι γειτονιές της Αθήνας αντηχούσαν μόνο τις περιγραφές του. Οι Δευτέρες όμως ανήκαν αλλού. Στο κανάλι των Ενόπλων Δυνάμεων εμφανιζόταν η μελίρρυτος και αρχαιολάτρις Αλίκη Νικολαΐδου με μια μισάωρη εκπομπή εθνικόφρονος στοχασμού σε ένα κλίμα θρησκευτικής κατάνυξης. Η φωνή της είχε μία θεατρικότητα που μας συνέπαιρνε. Χρόνια μετά διάβασα κάπου ότι η ίδια ήταν τυφλή και εννοούσε να βγάζει άνετα τις εκπομπές, μιλώντας απο στήθους και χωρίς καν να διαπράττει εγκληματικά σαρδάμ ή χαώδη κενά.

Όταν εκείνο το απόγευμα στεριώθηκε η κεραία στις ζωές μας και πρωτοάνοιξε η F.P. συνάντησα το φοβερό και τρομερό βλέμμα του Άγγελου Αντωνόπουλου. Επιβλητικός μέσα στη στολή του ήρωα έπαιζε τον "συνταγματάρχη Βαρτάνη" στον Άγνωστο πόλεμο που έγραφε τότε ο Νίκος Φώσκολος. Μέσα του 1972 και η τηλεθέαση άγγιζε ως και το 83%. Τις Τετάρτες που παιζόταν το σήριαλ κινηματογράφοι και θέατρα έμεναν κλειστά. Το ένστολο φόντο της σειράς και η απήχησή της ενθουσίασε σύντομα τον ίδιο τον δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο, που ζήτησε να μετατεθεί η προβολή της για την Κυριακή (χωρίς να εισακουσθεί τελικά).



(1975-6). Πηγαίνω ήδη στο Δημοτικό. Η τηλεόραση έχει αποκτήσει ένα δαντελωτό σεμέν που κρέμεται χαριτωμένα στην οροφή της κι ένα άγαλμα σκύλου, που είναι must της εποχής και κοσμεί απαρέγκλητα κάθε σπίτι. Ο Βασίλης Γεωργιάδης σκηνοθετεί για την τότε ΕΙΡΤ την τηλεοπτική διασκευή από το μυθιστορήμα του Νίκου Καζαντζάκη "Ο Χριστός ξανασταυρώνεται". Ένας καλός λόγος να τελειώσουμε τα μαθήματα νωρίς κάθε Πέμπτη ήταν η υπόσχεση πως μετά μπορούμε να δούμε τον Αλέξη Γκόλφη που μας μάγευε στον πρωταγωνιστικό ρόλο (αργότερα εξαφανίστηκε από προσώπου γης). Την παράσταση όμως για πολλούς έκλεβαν το Γιουσουφάκι (Τζένη Φωτίου) και ο φρουρός του πασά (Κώστας Γκουσγκούνης).

Την ίδια εποχή οι Τρίτες θαρρώ είχαν ... σουρ. Το λεγε με τον πολύ ιδιαίτερο τρόπο του ο κυρ Γιώργης στο Λούνα Πάρκ, που ήταν από τις πλέον δημοφιλείς εκπομπές του ελληνικού «κουτιού», με ένα μαυρόασπρο λούνα παρκ «στημένο» από τον Μίνωα Αργυράκη. Ένα παράδοξο για τα δεδομένα της εποχής μείγμα τηλεπαιγνίου, σίριαλ και σόου που μόνο ένας Γιάννης Δαλιανίδης θα μπορούσε να σκαρφιστεί. Ο κυρ Γιώργης (Διονύσης Παπαγιαννόπουλος) ανακηρύσσεται στον πιο καλτ (αν και αντιδραστικούλη) θυμόσοφο της εγχώριας TV. Τον πλαισιώνουν η "πέρα βρέχει" σύζυγός του (Αννα Παϊτατζή), η μοντέρνα ανιψιά του Κάθριν (η Ρένα Παγκράτη με εκείνο το αλησμόνητο «Δέκα κρίκοι ένα τάλιρο»), το ερωτευμένο ζεύγος (Νίκος Δαδινόπουλος και Μαίρη Ευαγγέλου), η χαρτορίχτρα Μαρία (Αλέκα Στρατηγού), που μόνο για τον εαυτό της δεν προβλέπει τη μοίρα, κ.ά. Παρουσιαστής ο Βαγγέλης Βουλγαρίδης. Συνολικά 333 ωριαία επεισόδια που κράτησαν ως το 1981.

Στο μεσοδιάστημα απολαύσαμε Γρηγόρη Ξενόπουλο σε κάθε δυνατή τηλεοπτική μεταφορά δια χειρός Ερρίκου Ανδρέου. Οι Ζακυνθινές ηθογραφίες εισβάλλουν στη ζωή μας και το ιδίωμα του Ζάντε γίνεται καλαμπούρι της καθημερινότητας. Και τα καλοκαίρια τρέχουμε μαζικά να δούμε τους τόπους και να αγοράσουμε "μπουγαρίνι". Αιτίες: η Αφροδίτη (1977), Η Αναδυομένη (197, Τυχεροί και άτυχοι και Μυστικοί αρραβώνες (1979), Λάουρα (1980), Η απερίγραπτη και Ο κόσμος και ο Κοσμάς (1981).

Την ίδια περίοδο η ΕΙΡΤ μας καθηλώνει με μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της ελληνικής τηλεόρασης, βασισμένη στη μυθιστορηματική τριλογία του Τάσου Αθανασιάδη: Οι Πανθέοι. Όλη η Ελλάδα αναμένει εναγωνίως το τηλεοπτικό «σμίξιμο» της Μάρμως Πανθέου (Κάτια Δανδουλάκη) με τον Κίτσο (Στέλιος Καλογερόπουλος). Σκηνοθετεί ο Βασίλης Γεωργιάδης.

Ταυτόχρονα (ή σχεδόν) κάνει τα πρώτα της βήματα και "η γειτονιά μας" στην ΥΕΝΕΔ. Θεωρείται ως και σήμερα η πιο αγαπητή κοινωνική σειρά στην ιστορία της τηλεόρασης, που συμπλήρωσε αισίως 550 ημίωρα επεισόδια. Αποτέλεσε πρότυπο μίμησης για τις σειρές που ακολούθησαν, κυρίως λόγω της απλότητας του σεναρίου και της αμεσότητας των χαρακτήρων. Σκηνοθέτης, ο Πέτρος Λινάρδος. Το σενάριο, που υπέγραφε ο Κώστας Πρετεντέρης, αφορούσε καθημερινές ιστορίες ανθρώπων που ζούσαν στην ίδια γειτονιά, όπου κυριαρχούσε το αρχοντικό της οικογένειας Δελακοβία. Από τους πολλούς πρωταγωνιστές της σειράς ο Μάκης Δεμίρης (καφετζής), ο Ανδρέας Φιλιππίδης (Κασσανδρής) και η Σάσα Καστούρα (Σάσα).

Η ενημέρωση έχει για καιρό τη σφραγίδα του Φρέντυ Γερμανού. Σερβιρισμένη κάποτε με "αλάτι και πιπέρι". Η πρώτη εκπομπή του αείμνηστου δημοσιογράφου ξεκίνησε να προβάλλεται το 1969 στην ΥΕΝΕΔ και φιλοξενούσε προσωπικότητες από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Τον τρίτο χρόνο της εκπομπής εντάχθηκε στο δυναμικό της δημιουργικής ομάδας ο σκιτσογράφος Κυρ. Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες πραγματοποιούνταν αυτές οι εκπομπές δεν θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ούτε στο ελάχιστο λειτουργικές. Σε κάποιο από τα στούντιο της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού, για να φθάσει κανείς έπρεπε να περπατήσει επί τριάντα μέτρα πάνω σε μαδέρια προκειμένου να μην πέσει στο αυλάκι με το νερό που υπήρχε από κάτω. Στα μαδέρια αυτά περπάτησαν με απόλυτη ισορροπία ο Τζον Λένον και η Γιόκο Όνο προκειμένου να συμμετάσχουν στην εκπομπή. Στην ίδια εκπομπή ο Γερμανός προσπάθησε να κάνει χιούμορ στα ελληνικά με τον Λένον. Ο Λένον «έπιασε» το ύφος του μεγάλου έλληνα δημοσιογράφου (ναι, είμαι υποκειμενική αλλά τον θεωρώ αξεπέραστο δάσκαλο ήθους και γραφής) και απήντησε στα αγγλικά: «Λυπάμαι που δεν γνωρίζω ελληνικά για να καταλάβω τι μου λες και να σου ανταποδώσω το αστείο».

Η πρώτη μέτρηση τηλεθέασης
Οι άνθρωποι της τηλεόρασης σε κείνα τα πρώτα δειλά βήματα ένιωθαν την ανάγκη να εισπράξουν την επιτυχία τους και να μετρήσουν την αποδοχή τους. 1968. Η ελληνική τηλεόραση ήταν ήδη δύο ετών και κάπως ήθελε να μάθει πόσοι παρακολουθούσαν τη "ζωή" της. Η AGB και όσα τραγικά επέφερε δεν υπήρχε ούτε ως ιδέα τότε. Έτσι οι τεχνικοί της ΕΙΡ βρήκαν έναν απλό και πρακτικό τρόπο να μετρήσουν την τηλεθέαση. Ανέβαιναν σε κάποιο ψηλό σημείο και μετρούσαν τον αριθμό των κεραιών που ήταν εγκατεστημένες στις ταράτσες των σπιτιών! Δύο χρόνια αργότερα, όταν κάτι τέτοιο ήταν πλέον αδύνατο να συμβεί, ανέλαβε τις μετρήσεις, με τη μέθοδο των κατ' οίκον επιστολών, η εταιρεία Νίλσεν.

Το μεγάλο λάθος του Νίκου Μαστοράκη

Ο φοίνικας της χούντας γέμιζε συχνά την οθόνη σε κείνα τα πρώτα βήματα της "τηλοψίας" μας. Μέχρι που ήρθαν τα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Η συνέντευξη του Νίκου Μαστοράκη ήταν η πρώτη ίσως εικόνα που αφύπνισε το τηλεοπτικό κοινό και το έκανε να διαμαρτυρηθεί με τέτοια σφοδρότητα που ο πανίσχυρος -ως τότε- τηλεπαρουσιαστής αναγκάστηκε να εξαφανιστεί για χρόνια από το ελληνικό τηλετοπίο. Ο Μαστοράκης το 1973 επιχείρησε να πάρει συνέντευξη από τους συλληφθέντες φοιτητές του Πολυτεχνείου. Η συνέντευξη έγινε μέσα στο ΚΕΒΟΠ υπό την αυστηρή επιτήρηση των κρατούντων. Η εικόνα των συλληφθέντων φοιτητών σόκαρε την κοινή γνώμη. Περιθώρια για ελεύθερη έκφραση δεν υπήρχαν και κατά συνέπεια η ρετσινιά του χουντικού προσκολλήθηκε δίκαια ή άδικα στον παρουσιαστή.


Λίγο καιρό αργότερα, στις 6 Απριλίου του 1974 η Ελλάδα συμμετέχει για πρώτη φορά στη Γιουροβίζιον με τη Mαρινέλλα να άδει από τηλεοράσεως «Λίγο κρασί, λίγο θάλασσα και το αγόρι μου». Κάπου εκεί παίχτηκε και το πρώτο θεατρικό μονόπρακτο στην ελληνική TV. Ήταν το έργο του Iάκωβου Kαμπανέλλη «Aυτός και το παντελόνι του» με τον Bασίλη Διαμαντόπουλο. Oι δε ξένες τηλεοπτικές σειρές που έγραψαν ιστορία ήταν το «Πέιτον Πλέις» και «O φυγάς».
Τον Ιούλιο του 1974 η Δημοκρατία εγκαθίσταται και στην ΕΙΡΤ, όταν ο Κων/νος Καραμανλής διορίζει επικεφαλής τον Δημήτρη Χόρν. Ο Βασίλης Γεωργιάδης σφραγίζει με τις δημιουργίες του την μεταπολεμική περίοδο. Σειρές όπως ο Γιούγκερμαν και ο Συνταγματάρχης Λιάπκιν, που δυστυχώς σβήστηκαν από τα αρχεία του Κρατικού ιδρύματος. Την τελευταία τριετία της διακυβέρνησης Καραμανλή οι σειρές που κυριολεκτικά αιχμαλωτίζουν το κοινό στις οθόνες είναι ο Μεθοριακός σταθμός σε σκηνοθεσία Γιώργου Πετρίδη, Το λεμονόδασος της Τόνιας Μαρκετάκη, Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια του Κώστα Αριστόπουλου, η Αστροφεγγιά του Διαγόρα Χρονόπουλου (η Αθήνα έζησε τον μεγάλο σεισμό παρακολουθώντας τον Λουκή) καθώς και η τηλεοπτική μεταφορά της Λωξάνδρας από τον Γρηγόρη Γρηγορίου, που καθιέρωσε ως ηθοποιό την Μπέτυ Βαλάση.