ΤΥΡΙΝΗ
Μετά την Κρεατινή εβδομάδα, εβδομάδα της απολυτής ακολουθεί η Τυρινή Εβδομάδα, με έμφαση γιορτασμού την Τυρινή Κυριακή. Την
εβδομάδα αυτή εξαφανιζόταν από το σπίτι όλα τα κρεατικά. Το Παστό ήταν στις λαγήνες του, και κανείς δεν αρτευόταν. Οι τσομπάδηδες
μοίραζαν γάλα στους χωριανούς τους για να φτιάξουν τις γαλόπιτες τις ξιπόλυτες, τις μακαρονόπιτες και τυρόπιτες να πήξουνε τις
γιαούρτες. Οι νοικοκυρές ετοίμασαν τα γαλακτερά φαγητά και γλυκίσματα αυτά για να κεράσουν τις μπούλες και τους φίλους . Τα ψάρια
επιτρέπονταν στο σιτηρέσιό τους.
Το Σάββατο της Τυρινής οι γυναίκες φτιάχναν τα ψυχούδια. Μικρά στρογγυλά ψωμάκια με τη σφραγίδα στη μέση , σαν πρόσφορο . Την
ημέρα αυτή μαζεύονται και τα παιδιά στα νεκροταφείο. Κάθονται καταγής. Παίρνουν από ένα ψυχούδι και λένε: ¨Είδαμε δεν είδαμε.
Θεός συγχωρήσει τα, τους περσινούς , τους φετεινούς και τους απολησμονημένους¨. ¨Νουνό προς νουνό, θεός συγχωρέσει¨. ¨Κυράκα
μας προς κυράκα μας θεός συγχωρέσει¨.
Οι γυναίκες μαζί με τα ψυχούδια, έχουν ένα σίδερο του σιδερώματος με αναμμένα κάρβουνα, για να ρίξουν μαζί με λιβάνι, επάνω στο
μνήμα. Στις ψυχές προτού φύγουν θα αφήσουν μια μπουκιά ψυχούδι μουσκεμένο στο κρασί.
Έμφαση σε όλα δίνοταν την Κυριακή της Τυρινής. Το πρωί ήταν ο καθιερωμένος εκκλησιασμό. Το μεσημέρι το τραπέζι περιλάμβανε ,
πρώτα το ¨τυροζούμι¨, (αραιή άρμη για τους Χαβαραίους), ¨βακαλάο¨, πλακί ή ψητόστη ¨μπουγάνα¨ με σκορδαλιά. Ο βακαλάος τότε
ήταν –το φαί των φτωχών- και ψάρι φρέσκο- που να φτάσει τότε στα ορεινά της Ηλείας-. Συνοδευόταν από γαλόπιτα την ξιπόλυτη, γιατί
δεν είχε φύλλο. Το βράδυ ετοίμαζαν μακαρόνια με μπόλικη μυζήθρα και με χοιρινό λίπος που συνοδευόταν από τηγανητό βακαλάο και
το κρασι στο τραπέζι.
Το πρώτο μακαρόνι τα κορίτσια το έβαζαν , χωρίς να το δει κανείς , κάτω από το μαξιλάρι τους για να δουν ποιόν θα παντρευτούν.
Έτρωγαν και τη γαλόπιτα ανάμεσα σε όλα με τις ευχές ¨Καλή Σαρακοστή¨ αλλά και στις ψυχές των πεθαμένων.
Το γλέντι τέλειωνε με το ψήσιμο των αυγών στη θράκα ή μάλλον στη χόβολη , ένα για τον καθένα του σπιτιού , αλλά και για κάθε
ζωντανό. Μερικά ίδρωναν και άλλα έσπαγαν. Σε κάθε τόπο ερμήνευαν το γεγονός διαφορετικά.
Το ιδρωμένο ήταν του Τεμπέλη και αυτού που έσκαγε ήταν οι ¨οχτροί του που σκάσανε από το κακό τους¨. Όσο πιο πολύ θόρυβο έκανε
και διαλυόταν τόσο πιο τυχερός ήταν.
Το ιδρωμένο είναι του δυνατού ενώ το σκασμένο είναι του τεμπέλη.
Αυτού που έσκασε το αυγό λέγαν ότι θα παντρευτεί σε μέρη μακρινά.
Οι κοπέλες έψηναν το αυγό τους και έβγαιναν έξω κοιτώντας τον ουρανό σε ένα συγκεκριμένο σημείο. Αν το αστέρι τους μετακινιόταν
τότε θα ξενιτευόταν, αν όχι θα έμεναν για να παντρευτούν εδώ, στον τόπο τους.
Τα τσόφλια τα πετούσαν στην φωτιά. Καθώς έσκαγαν έλεγαν:¨έτσι να σκάσουν και οι εχθροί μας¨.
Κρέμαγαν το δεμένο αυγό από το νταβάνι, ο πατέρας το κουνούσε στα ανοιχτά στόματα των παιδιών για να το πιάσουνε. Ήταν ο
τυχερός αυτός που το έπιανε.
Κάπου από το αυγό της Κυριακής της Τυρινής τρώγαν μόνο το μισό. Το άλλα το πετούσαν για να το ολοκληρώσουν την Ανάσταση
τρώγοντας το άλλο μισό. Δείγμα του κύκλου της Σαρακοστής.
Με τα αυγά τελείωναν οι Αποκριές και με αυγά άρχιζε το Πάσχα.
Εκείνο το βράδυ διώχναν και τους ψύλλους από το σπίτι τους. Έβγαιναν έξω φωνάζοντας τους γείτονες. Αν ο γείτονας ξεχνούσε το έθιμο
κι έβγαινε έξω του έλεγαν: ¨Εμείς τους ξεχειμωνιάσαμε, εσείς να τους ξεκαλοκαιριάσετε¨.
Το κοινό τραπέζι μεταξύ όλων των συγγενών και φίλων γινόταν αυτό το βράδυ της τελευταίας Αποκριάς. Πρώτος ο παππούς καμάρωνε
τη γενιά του , έκανε το σταυρό του , ευχόταν ¨Καλή Σαρακοστή¨ και ¨του χρόνου¨ μαζί με ορμήνιες ¨Ομόνια και γεροσύνη ¨, ¨γεροσύνη να’
χουμε εμείς και τα ζά μας¨ (Χάβαρι). Επιβεβαιωνόταν το δέσιμο μέσα και από την διαδικασία του ¨συχώριου¨. Τα αποφάγια του
σπιτιού πήγαιναν στα τρία σημεία του χωραφιού ή τα θα τα έδεναν οι γυναίκες σε τρεις κόμπους, μέσα στα πατσαβούρια, ενώ έλεγαν
¨Δένω την αλπού , τα φίδια, τις νυφίτσες, όλα τα σούρμενα και τα πετούμενα¨. Θα τα τοποθετούσε στη ρίζα των βάτων ένα αρσενικό
παιδί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου