Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου του Φλαρίου.

Στο κέντρο της πόλεως των Καλαμών, πλησίον του Δημαρχιακού Μεγάρου και της κεντρικής οδού Αριστομένους , και συγκεκριμένα επί των οδών Αριστοδήμου και Κολοκοτρώνη, βρίσκεται ο Ενοριακός Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου του Φλαρίου. Στη θέση του σημερινού μεγαλοπρεπούς ναού , υπήρχε μικρός συνώνυμος ναός με τον τίτλο «Άγιος Νικόλαος των Ξένων». Ο ναός αυτός συνέβαλε τα μέγιστα κατά την μετεπαναστατική περίοδο 1821-1825. Η Ελληνική Κυβέρνηση βρέθηκε σε δύσκολη θέση λόγω των λεηλασιών και καταστροφών της Μεσσηνίας υπό των Τούρκο-Αιγυπτίων του Ιμπραήμ μετά από τη Ναυμαχία του Ναβαρίνο, και κάλεσε τον Γάλλο στρατηγό Μαιζών προς εκκαθάριση της Μεσσηνίας. Όντως ο Μαιζών στρατοπέδευσε στο Πεταλίδι με 14.000 άνδρες. Μετ’ολίγον προσεκλήθη στην Καλαμάτα και ήλθε με 1.000 άνδρες και στρατοπέδευσε στα οικήματα πλησίον του ναού του Αγίου Νικολάου. Ο μικρός τότε ναός παρεχωρήθη προς εξυπηρέτηση των θρησκευτικών αναγκών του γαλλικού στρατεύματος ο δε περίβολός του προς ταφή αυτών. Αξίζει να σημειωθεί πως ο ναός ήταν ενοριακός ήδη από το 1830. Εκεί έγινε η Ορκωμοσία αυτών που διορίστηκαν σαν λαϊκοί δικαστές, μέλη του Πρωτοκλήτου Δικαστηρίου Καλαμάτας. Ο νέος ναός ανεγέρθηκε επί οικοπέδου παραχωρηθέντος υπό του ευσεβούς κ. Νικολάου Πετούση , ο οποίος συνέβαλε τα μέγιστα στην ανέγερση του ναού. Η θεμελίωση έγινε το έτος 1859 και τα εγκαίνια τελέσθηκαν υπό του τότε Μητροπολίτη Γυθείου και Οιτύλου κυρού Προκοπίου το έτος 1865.

Περί της θεμελιώσεως και των εγκαινίων του ναού μας ενημερώνει η μαρμάρινη επιγραφή δίπλα στη πύλη της βόρειας πλευράς του ναού και στην οποία αναγράφεται : «ΙΕΡΟΣ ΕΝΟΡΙΑΚΟΣ ΝΑΟΣΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΦΛΑΡΙΟΥΕΘΕΜΕΛΙΩΘΗ ΕΝ ΕΤΕΙ 1859ΕΓΚΑΙΝΙΑΣΘΗ ΕΝ ΕΤΕΙ 1865Ο Ναός είναι βυζαντινός σταυροειδής με τρούλο. Ανεγέρθηκε επί των ερειπίων του παλαιού ναού, ο οποίος κατά τον Δικ. Βαγιακάκο ήταν «καθολικός ναός με νεκροταφείον και νοσοκομείον ο οποίος πρότερον εκαλείτο ΄Αγιος Νικόλαος των Ξένων ή Ξενοδόχειος ή Ξενοτάφειος». Σύμφωνα μέ πληροφορίες πού αντλήσαμε από τά Γενικά Αρχεία του Κράτους, τά μάρμαρα πού χρησιμοποιήθηκαν εις τον Ιερόν Ναόν προέρχονται από την Τήνο και κατά το συμφωνητικό ο Τήνιος λιθοξόος Μάρκος Λαμπαδίτης ανέλαβε να μεταφέρει εντός τριών μηνών τα μάρμαρα πού χρειάσθηκαν. Ενδιαφέρον παρουσιάζει ο Κώδικας Αφιερωμάτων του ναού ο οποίος αρχίζει το έτος 1821 και τον παρουσιάζει η Βασιλική Μπόμπου – Σταμάτη. Πρώτη εγγραφή στον Κώδικα με ημερομηνία 1η Δεκεμβρίου 1821 είναι αυτή του κτήτορα Νικολάου Πετούση . Υπάρχει ακόμη ένα πλήθος αφιερωμάτων του ναού , επωνύμων και ανωνύμων , μεταξύ των οποίων και αυτό του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη ως εξής : «1832 Μαρτίου 3. Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης υπέρ υγείας και ελευθερίας του γένους γρόσια διακόσια». Ο Δικ. Βαγιακάκος σημειώνει ότι αυτή η αναγραφή είναι αυτόγραφος του Πετρόμπεη. Υπάρχει και δεύτερος Κώδιξ Αφιερωμάτων τον οποίον εξέδωσε ο εφημέριος του ναού π. Ιωάννης Παναγιωτόπουλος τον Φεβρουάριο του 1865 και θεωρήθηκε υπό του τότε Δημάρχου Καλαμάτας Πέτρου Αντ. Μαυρομιχάλη. Για την ονομασία του ναού έχουν δοθεί πολλές εκδοχές : Ο Άγγελος Καπώτας γράφει ότι η επωνυμία Φλάριος ανάγεται στην εποχή της Ενετοκρατίας . Σημειώνει : «Εκ ταύτης βεβαίως της εποχής προέρχεται το εν Καλάμαις κοινώς λεγόμενον Φλαρείον , όπερ σημαίνει εκκλησίαν των Φλάρων και εφ’ού κείται η ημετέρα εκκλησία του Αγίου Νικολάου . Φλάροι δε λέγονται παρ’ημίν οι καθολικοί ιερείς και αναπολούσι το λατινικόν fratres , όπερ εκ του ελληνικού «φατήρ» προέρχεται. Επομένως Φλαρείον υπονοεί την μητρόπολιν των καθολικών». Σε αντίθεση με τον Αγγ. Καπώτα, ο αείμνηστος εφημέριος του Ναού, Οικονόμος Παναγιώτης Τσίχλης , ανάγει την ονομασία στην εποχή της παραμονής του Γαλλικού στρατού στην Καλαμάτα υπό τον Στρατηγό Μαιζών, γράφοντας ότι η ονομασία συνδέεται με το γεγονός ότι μετά τη ναυμαχία του Ναυαρίνου ένα τμήμα του Γαλλικού στρατού στρατοπέδευσε στην Καλαμάτα και συγκεκριμένα στην περιοχή του Αγίου Νικολάου, για την ασφάλεια της πόλεως. Το τάγμα αυτό που στρατοπέδευσε στον Άγιο Νικόλαο ονομαζόταν Φράριον – Φλάριον. Για την εξυπηρέτηση των θρησκευτικών αναγκών του στρατεύματος παραχωρήθηκε ο ναός του Αγίου Νικολάου των Ξένων , ο οποίος βρισκόταν στην Ανατολική πλευρά του Νέδοντος. Ο παρακείμενος χώρος της εκκλησίας χρησιμοποιήθηκε και σαν νεκροταφείο των Γάλλων. Έτσι παρέμεινε το όνομα Φλάριος στην εκκλησία. - Ο Άγιος Νικόλαος γεννήθηκε τον 3ο αιώνα μ.Χ. στα Πάταρα της Λυκίας, από γονείς ευσεβείς και πλουσίους και έδρασε την εποχή των αυτοκρατόρων Διοκλητιανού (284 - 304 μ.Χ.), Μαξιμιανού (286 - 305 μ.Χ.) και Μεγάλου Κωνσταντίνου. Σε νεαρή ηλικία έμεινε ορφανός και κληρονόμος μιας μεγάλης περιουσίας. Αλλά ο Νικόλαος, εμπνεόμενος από φιλάνθρωπα συναισθήματα, διέθετε την περιουσία του για να ανακουφίζει άπορα, ορφανά, φτωχούς, χήρες, στενοχωρημένους οικογενειάρχες. Ένας μάλιστα, θα διέφθειρε τις τρεις κόρες του, προκειμένου να εξασφαλίσει χρήματα. Όταν το έμαθε αυτό ο Νικόλαος, μυστικά σε τρεις νύκτες εξασφάλισε την προίκα των τριών κοριτσιών, αφήνοντας 100 χρυσά φλουριά στην κάθε μία. Έτσι, οι τρεις κόρες αποκαταστάθηκαν και γλίτωσαν από βέβαιη διαφθορά. Στην συνέχεια αφιερώθηκε στον ασκητικό βίο, λόγω όμως της ξεχωριστής αρετής του τιμήθηκε, χωρίς να το επιδιώξει, αρχικά με το αξίωμα του Ιερέα στα Πάταρα και συνέχεια με το αξίωμα του αρχιεπισκόπου Μύρων. Από τη θέση αυτή καθοδηγούσε με αγάπη το ποίμνιό του και ομολογούσε με παρρησία την αλήθεια. Για το λόγο αυτό συνελήφθη από τους τοπικούς άρχοντες και ρίχτηκε στη φυλακή. Όταν όμως ανήλθε στον αυτοκρατορικό θρόνο ο Μέγας Κωνσταντίνος ελευθερώθηκαν όλοι οι χριστιανοί και έτσι ο Νικόλαος επανήλθε στο αρχιεπισκοπικό θρόνο. Μάλιστα έλαβε μέρος στην Α’ Οικουμενική Σύνοδο, όπου ξεχώρισε για τη σοφία και την ηθική του τελειότητα. Ο Άγιος Νικόλαος ήταν προικισμένος και με το χάρισμα της θαυματουργίας με το οποίο έσωσε πολλούς ανθρώπους και όσο ήταν εν ζωή αλλά και μετά την κοίμησή του το 330 μ.Χ. Για παράδειγμα όταν κάποτε κινδύνευσε κάποιος στη θάλασσα - λόγω σφοδρών ανέμων - και επικαλέστηκε το όνομα του αγίου σώθηκε και μάλιστα ενώ βρισκόταν στη μέση του πελάγους βρέθηκε αβλαβής στο σπίτι του. Το θαύμα έγινε αμέσως γνωστό στην Πόλη και ο λαός προσήλθε αμέσως σε λιτανεία και αγρυπνία προκειμένου να τιμήσει το θαυματουργό Άγιο.