ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ

Η επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Σήμερα γιορτάζουμε στην Εκκλησία μας τη μεγάλη γιορτή ι ης Αγίας Πεντηκοστής. Ο Κύριος πάντα μιλούσε στους μαθητές του για το Άγιο Πνεύμα, που θα έστελνε στον κόσμο από τον Ουράνιο Πατέρα του για να μείνει στην Εκκλησία για πάντα. Και πριν από την Ανάληψη του ο Κύριος μιλούσε στους μαθητές για ιό Άγιο Πνεύμα, όταν τους έλεγε: «Καθίστε στην Ιερουσαλήμ μέχρι που να οπλιστείτε με δύναμη από τον ουρανό» (Λουκά κεφ. κδ' στίχος 49). Σε άλλη περίσταση τους έλεγε αυτά, που περιλαμβάνει το σημερινό μας Ευαγγέλιο.

«Εν δε τη εσχάτη ημερα τη μεγάλη της εορτής ειστήκει ο Ιησούς και έκραξε λέγων εάν τις διψεί, ερχέσθω προς με και πινέτω. ο πιστεύων εις εμέ, καθώς είπεν η γραφή, ποταμοί εκ της καρδίας αυτού ρεύσουσιν ύδατος ζώντος. Τούτο δε είπε περί του Πνεύματος ου έμελλον λαμβάνειν οι πιστεύοντες εις αυτόν· ούπω γαρ ην Πνεύμα Άγιον, ότι Ιησούς ουδέπω εδοξάσθη.

Πολλοί ούν εκ του όχλου άκούσαντες τον λόγον έλεγον ούτος εστίν αληθώς ο προφήτης. Άλλοι έλεγον μη γαρ εκ της Γαλιλαίας ο Χριστός έρχεται; ουχί η γραφή είπεν ότι εκ του σπέρματος Δαβίδ και από Βηθλεέμ της κώμης όπου ην Δαβίδ, ο Χριστός έρχεται; σχίσμα ουν εν τω όχλω εγένετο δι' αυτόν. Τινές δε ήθελον εξ αυτών πιάσαι αυτόν, αλλ' ουδείς επέβαλεν επ' αυτόν τας χείρας. Ήλθον ούν οι υπηρέται προς τους αρχιερείς και Φαρισαίους, και είπον αυτοίς εκείνοι· διατί ουκ ηγάγετε αυτόν; απεκρίθησαν οι ύπηρέται· ουδέποτε ούτως ελάλησεν άνθρωπος, ως ούτος ο άνθρωπος.

Απεκρίθησαν ούν αυτοίς οι Φαρισαίοι· μη και υμείς πεπλάνησθε; μη τις εκ των αρχόντων επίστευσεν εις αυτόν η εκ των Φαρισαίων; αλλ' ο όχλος ούτος ο μη γινώσκων τον νόμον επικατάρατοί εισί!



Λέγει Νικόδημος προς αυτούς, ο ελθών νυκτός προς αυτόν, εις ων εξ αυτών· μη ο νόμος ημών κρίνει τον άνθρωπον, εάν μη ακούση παρ' αυτού πρότερον και γνω τι ποιεί; απεκρίθησαν και είπον αυτώ· μη και συ εκ της Γαλιλαίας εί; ερεύνησον και ίδε ότι προφήτης εκ της Γαλιλαίας ουκ εγήγερται. Και επορεύθη έκαστος εις τον οίκον αυτού. Πάλιν ούν αυτοίς ο Ιησούς ελάλησε λέγων· εγώ ειμί το φως του κόσμου· ο ακολουθών εμοί ου μη περιπατήση εν τη σκοτία, αλλ' έξει το φως της ζωής».
Την τελευταία μέρα της μεγάλης γιορτής στάθηκε ο Ιησούς και φώναξε δυνατά λέγοντας· όποιος διψά ας έρχεται σε μένα και ας πίνει. Όποιος πιστεύει σε μένα, όπως το είπε η Γραφή, θα τρέξουν από την καρδιά του ποταμοί ζωντανού νερού. Και το είπε αυτό για το Πνεύμα που θα έπαιρναν εκείνοι που θα πίστευαν Πνεύμα, επειδή ο Χριστός ακόμα δεν είχε δοξαστεί.

Πολλοί λοιπόν από το λαό, όταν άκουσαν το λόγο έλεγαν αυτός είναι αληθινά ο προφήτης. Άλλοι έλεγαν αυτός είναι ο Χριστός. Άλλοι έλεγαν μήπως από τη Γαλιλαίο έρχεται ο Χριστός; Μήπως δεν το είπε η γραφή πως από τη γενιά του Δαβίδ και από το χωριό Βηθλεέμ, που καταγόταν ο Δαβίδ, έρχεται ο Χριστός; Χωρίστηκαν λοιπόν οι γνώμες ανάμεσα στο λαό γι' αυτόν. Μερικοί δε από αυτούς ήθελαν να τον πιάσουν, αλλά κανείς δεν άπλωσε χέρι επάνω του. Ήλθαν λοιπόν οι υπηρέτες στους αρχιερείς και τους Φαρισαίους και τους είπαν εκείνοι· γιατί δεν τον πιάσατε να τον φέρετε εδώ;

Αποκρίθηκαν οι υπηρέτες· ποτέ δε μίλησε έτσι άνθρωπος, όπως αυτός εδώ ο άνθρωπος. Οι Φαρισαίοι λοιπόν τους απάντησαν μήπως και σεις έχετε πλανηθεί; Είδατε κανένα από τους άρχοντες η από τους Φαρισαίους να πιστέψει σ' αυτόν; Όμως αυτός ο όχλος, που δε γνωρίζει το νόμο, πιστεύει σ' αυτόν και γι' αυτό είναι καταραμένοι.

Τότε τους λέγει ο Νικόδημος, που ήλθε στον Ιησού τη νύκτα και που ήταν ένας από αυτούς που τον πίστευαν. Μήπως μπορεί ο νόμος μας να κρίνει αυτό τον άνθρωπο, αν προηγουμένως δεν ακούσει τον ίδιο και μάθει τι ακριβώς κάνει; Τότε του αποκρίθηκαν και του είπαν μήπως και συ είσαι από τη Γαλιλαία; Ψάξε να δεις, πως κανένας προφήτης δεν έχει βγει ποτέ από τη Γαλιλαία. Και ο καθένας πήγε στο σπίτι Του. Πάλι ο Χριστός τους μίλησε και τους έλεγε· εγώ είμαι το φως του κόσμου· όποιος με ακολουθεί δε θα περπατήσει στο σκοτάδι, αλλά θα έχει μέσα του το φως της ζωής.


Γ' ΑΝΑΛΥΣΗ - ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ

1. Στη γιορτή της Σκηνοπηγίας, οι Ισραηλίτες έριχναν συμβολικά νερό στο θυσιαστήριο, που πρόσφεραν τις θυσίες των ολοκαυτωμάτων (= όταν έκαιγαν ολόκληρο το θυσιαζόμενο ζώο). Ο Ιησούς Χριστός παίρνει αφορμή από αυτό και λέγει στον κόσμο: «όποιος διψάει, ας έρχεται σε μένα και ας πίνει». Αυτό το νερό είναι το Άγιο Πνεύμα, που θα έλθει στον κόσμο για να μας φωτίσει όλους να καταλάβουμε τις αιώνιες αλήθειες που ο Κύριος μας δίδαξε.

2. Το Άγιο Πνεύμα ίδρυσε, όπως ξέρουμε, την ημέρα της Πεντηκοστής την Αγία Εκκλησία μας, που είναι το Σώμα του Χριστού. Κεφαλή του Σώματος είναι ο Ιησούς Χριστός. Μέλη του Σώματος είμαστε εμείς, όλοι οι άνθρωποι. Μέσα στην Εκκλησία, γινόμαστε όλοι οι άνθρωποι παιδιά του Θεού και έτσι ζούμε την αιώνια ζωή του «Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος».

3. Το Άγιο Πνεύμα είναι το τρίτο Πρόσωπο της Αγίας Τριά δος. Στο Σύμβολο της Πίστεως μας ομολογούμε: «Και εις το Πνεύμα το Άγιον, το Κύριον, το Ζωοποιόν, το εκ του Πατρός εκπορευόμενον, το συν Πατρί και Υιώ συμπροσκυνούμενον και συνδοξαζόμενον, το λαλήσαν δια των Προφητών». Ο Κύριος ονομάζει το Άγιο Πνεύμα «Παράκλητο». Γι' αυτό , όταν προσευχόμαστε στην Εκκλησία, λέμε: «Βασιλεύ ουράνιε, Παράκλητε, το Πνεύμα της Αληθείας, ο πανταχού παρών και τα πάντα πληρών (= εσύ που γεμίζεις με την παρουσία σου τα πάντα). Στη θεία Λειτουργία και τα Μυστήρια της Εκκλησίας μας ο ιερέας με τις ευχές και τις διάφορες εκφωνήσεις τονίζει τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος. Στο ιερότερο σημείο της θείας Λειτουργίας, όταν ο ιερέας λέγει: «Τα σα εκ των σων...» παρακαλούμε το Θεό: «Κατάπεμψον (= στείλε) το Πνεύμα σου το Άγιον εφ' ημάς και επί τα προκείμενα δώρα ταύτα». Κατεβαίνει το Άγιο Πνεύμα και με μυστηριακό τρόπο μεταβάλλει τον Άρτο και τον Οίνο σε Τίμιο Σώμα και Άχραντο Αίμα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.

4. Ο καθένας μας από μικρός ακόμη πρέπει να ετοιμάζει τον εαυτό του, ώστε να δεχτεί μέσα του το Άγιο Πνεύμα. Να καθαρίζει τον εαυτό του από κάθε αμαρτία και να ζητεί στην προσευχή του τον ερχομό του Αγίου Πνεύματος. Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας λέγουν, πως ο σκοπός της ζωής κάθε ανθρώπου, είναι να λάβει μέσα του το Άγιο Πνεύμα. Τότε ο άνθρωπος, όπως έχουμε μάθει και από την Κατήχηση μας, πραγματοποιεί το θείο προορισμό του, που είναι η ένωση και η κοινωνία του στην αιώνια ζωή του Θεού.

Δ' ΔΙΔΑΓΜΑ:

«"Όσοι γαρ Πνεύματι Θεού άγονται (= οδηγούνται) ούτοι εισίν υιοί Θεού» (Ρωμαίους κεφ. η' στίχος 14).

E ΚΕΙΜΕΝΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ

«Ευλογητός ει, Χριστέ, ο Θεός ημών, ο πανσόφους τους αλιείς αναδείξας, καταπέμψας αυτοίς το Πνεύμα το Άγιον, και δι' αυτών την οικουμένην σαγηνεύσας, Φιλάνθρωπε, δόξα σοι» (Απολυτίκιο της Πεντηκοστής).

2. «Βασιλεύ Ουράνιε, Παράκλητε, το Πνεύμα της Αληθείας, ο πανταχού παρών και τα πάντα πληρών, ο θησαυρός των αγαθών και ζωής χορηγός, ελθέ και σκήνωσον εν ημίν και καθάρισον ημάς από πάσης κηλίδος (= από κάθε αμαρτία) και σώσον αγαθέ τα ψυχάς ημών» (Προσευχή της Εκκλησίας στο Άγιο Πνεύμα).



ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ

Οι τρεις Υποστάσεις του Θεού αποκαλύφθηκαν σταδιακά στην ανθρώπινη ιστορία. Ο άνθρωπος ανάλογα με την πνευματική ωριμότητά του κάθε φορά οδηγούνταν «από δόξης εις δόξαν»[1]. Άλλωστε η αποκάλυψη του Θεού αποτελεί αναμφίβολα θεία συγκατάβαση. Στην Π.Δ. φανερώνεται ο Πατήρ και αμυδρά γίνεται λόγος μέσω τύπων η συμβόλων για τον Υιό και για το Πνεύμα. Στην Κ.Δ. φανερώνεται η θεότητα του Υιού και αναφέρεται έμμεσα η ύπαρξη του Αγίου Πνεύματος. Τέλος στην Πεντηκοστή φανερώνεται εν δόξη η θεότητα του Πνεύματος.

Ο άνθρωπος έπρεπε πρώτα να απαλλαχθεί από τη λατρεία της πολυθείας και στη συνέχεια να οδηγηθεί στην αποκάλυψη του Ενός και Τριαδικού Θεού, ώστε να κατανοήσει στην καρδιά του με πνευματική ασφάλεια την ύπαρξη του ενός Θεού με τις τρεις Υποστάσεις. Γεγονός, φυσικά, που δεν μπορεί να γίνει αντικείμενο εξετάσεως της πεπερασμένης ανθρώπινης λογικής. Η δια της αγεννησίας, της γεννήσεως και της εκπορεύσεως διάκριση των θείων προσώπων δε διασαλεύει τη φυσική θεία ενότητα, ούτε λυμαίνεται την ενότητα της ενέργειας του Πατρός, του Υιού και του Αγίου Πνεύματος.

Κατά τους ιερούς Ισίδωρο Πηλουσιώτη και Κύριλλο Αλεξανδρείας η χάρη του Αγίου Πνεύματος χορηγείται στους πιστούς μέσω της Εκκλησίας. Αυτή είναι ο καινούριος ουρανός και η καινούρια γη. Όλα μέσα στην Εκκλησία δηλώνουν την παρουσία του Παρακλήτου. Το άυλο και θείο «πυρ» του Αγίου Πνεύματος φωτίζει και καθαρίζει τις ψυχές «εν επιγνώσει» της αληθινής θεογνωσίας. Η γενέθλιος ημέρα της Εκκλησίας, η Πεντηκοστή, είναι η χρονική στιγμή που το Άγιο Πνεύμα αναλαμβάνει πρωταγωνιστικό ρόλο στη ζωή των αποστόλων και γενικότερα των πιστών εν Χριστώ. Η πλήρης εμπειρία της χάριτος για τους Αποστόλους την ημέρα αυτή γίνεται εμπειρία θεώσεως, δια μέσου της οποίας οι δώδεκα μαθητές του Χριστού ικανώθηκαν να αντιληφθούν όλο το εύρος της αλήθειας, δηλαδή για το ποιος είναι πραγματικά ο Χριστός. «Ήταν μία εμπειρία, η οποία χάρισε στους Αποστόλους διαύγεια αντιλήψεως, κατανόηση, νηφαλιότητα και εσωτερική ειρήνη»[2].

Την Πεντηκοστή το Πνεύμα επιδαψιλεύει πλούσια τα χαρίσματά Του στους αποστόλους και στο σύνολο όσων πίστεψαν και βαπτίστηκαν στο όνομα της Αγίας Τριάδος. Από τότε δρα στην Εκκλησία και αγιάζει τα ιερά Μυστήριά της μέσω των οποίων οι πιστοί ενώνονται με τις άκτιστες ενέργειες του Θεού. Αποτελούν έτσι ένα σώμα με κεφαλή τον νέο Αδάμ τον ενανθρωπήσαντα Λόγο, τον Κύριο ημών Ιησού Χριστό. Το Πνεύμα έχει σκοπό να συνεχίσει το έργο του Χριστού και να οδηγήσει τους πιστούς εις «πάσαν την αλήθειαν»[3]: «ου γαρ κατέληξεν αποκαλύπτων ημίν ο Μονογενής του καθ εαυτόν μυστηρίου την δύναμιν αποκαλύψας τοις πρώτοις εν αρχαίς· ενεργεί δε τούτο δια παντός, εν σπείρων εκάστω τον δια του Πνεύματος φωτισμόν, και χειραγωγών εις επίγνωσιν των υπέρ νουν και λόγον τους αγαπώντας αυτόν»[4].

Το Πανάγιο Πνεύμα με τη φανέρωσή Του την ημέρα της Πεντηκοστής θέτει το θεμέλιο λίθο στην ίδρυση της Εκκλησίας του Χριστού. Η επιδαψίλευση των ενεργειών και των χαρισμάτων του Αγίου Πνεύματος παρέχεται μόνο σε όσους διάγουν βίο ενάρετο και ζουν εν Χριστώ. Φορείς των δωρεών του Πνεύματος γίνονται όσοι έχουν απαλλαχθεί από την έπαρση και την αλαζονεία, γιατί «η οίησις προκοπής εστιν εγκοπή»[5], κατά τα λεχθέντα του Ισιδώρου. Η τελική επιβράβευση για όσους διάγουν το βίο τους κατά το πρότυπο της ζωής και της διδασκαλίας του Χριστού και των αποστόλων θα έλθει στη Δευτέρα Παρουσία με την ανάσταση των σωμάτων, τα οποία «δια το θείω Πνεύματι μόνω λοιπόν είκειν»[6]. Τότε τα σώματα των πιστών «δοχεία μάλλον έσται του Πνεύματος»[7].

Κατά την Πεντηκοστή, λοιπόν, το Άγιο Πνεύμα φωτίζει και δαδουχεί τους μαθητές του Κυρίου, για να κατανοήσουν πλήρως όσα διδάχθηκαν από το Χριστό και να τα κηρύξουν σε ολόκληρη την Οικουμένη. Γίνονται με τον τρόπο αυτό τηλαυγείς φάροι, που με το φως του σωτήριου λόγου θα αποδιώξουν το έρεβος της πλάνης του διαβόλου, «... ιδιώται όντες και αγράμματοι, της θείας εμπεπλησμένοι σοφίας, και των διαλεκτικών και των ρητόρων εκράτησαν»[8]. Την ημέρα αυτή δίδεται καθ ολοκληρίαν η χάρη του Πνεύματος, η οποία έφερε τη βασιλεία του Θεού στις καρδιές των ανθρώπων όλων των εθνών. Το Άγιο Πνεύμα, υπογραμμίζει ο Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης, «εν πυρί τοις αποστόλοις εδίδοτο»[9].

Σκοπός εμάς των χριστιανών είναι να προσπαθούμε να δεχόμαστε την καλή αλλοίωση που θα μας φέρει η Χάρη του Αγίου Πνεύματος. Η φωτιά Του θα μας απαλλάξει από τη σκουριά της αμαρτίας και θα μας χαρίσει ξανά την ψυχική και σωματική λάμψη της αρχέγονης καταστάσεως μας.
--------------------------------------------------------------------------------

[1] Β΄ Κορ. 3, 18.

[2] Ἀ. Καρακαλλίνου, ἱερομονάχου, Ἐν εἰρήνῃ τοῦ Κυρίου δεηθῶμεν - Πρόσκληση στούς Πεντηκοστιανούς μέ ἑρμηνεία τῶν πνευματικῶν χαρισμάτων, ἐκδ. Μακρυγιάννη, Κοζάνη 2006, σ. 104.

[3] Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας, Ἐξήγησις Ὑπομνηματική εἰς τό κατά Ἰωάννην εὐαγγέλιον, Χ, P.E. Pusey, Sancti patris nostri Cyrilli archiepiscopi Alexandrini in D. Joannis evangelium, vols II, Bruxelles 19652, σ. 62517 (=PG 74, 440C). Συναφῶς βλ. τοῦ ἰδίου, Περί τῆς ἁγίας τε καί ὁμοουσίου Τριάδος, ΣΤ΄, G.M. de Durand, SC 246, 5931, 62847 (=PG 75, 1012Α, 1072B).

[4] Tοῦ ἰδίου, Εἰς Ἰωάννην, ΧΙ, ΙΒ΄, Pusey, vol. ΙΙΙ, σ. 1310-15 (=PG 74, 576D).

[5] Ἰσιδώρου Πηλουσιώτου, Ἐπιστ. IV, ΣΤ΄ - Ἐπιμάχῳ Ἀναγνώστῃ, PG 78, 1053C.

[6] Τοῦ ἰδίου, Ἐπιστ. III, ΟΖ΄ - Ἰσιδώρῳ Διακόνῳ, PG 78, 785A.

[7] Αὐτόθι.

[8] Ἰσιδώρου, Ἐπιστ. ΙΙΙ, ΤΜΕ΄ - Ἀποκρᾷ Σοφιστῇ, PG 78, 1004A.

[9] Τοῦ ἰδίου, Ἐπιστ. Ι, ΥϞΔ΄ - Τιμοθέῳ Ἀναγνώστῃ, PG 78, 453A.

ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

Το γεγονός της Πεντηκοστής μεταξύ άλλων φανερώνει ότι ένα από τα πρώτα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος είναι η δυνατότητα της επικοινωνίας. Ο άνθρωπος...[19/5/2010]