Powered By Blogger

29.5.11

Αρχάγγελοι και Αγγελική ιεραρχία


Αρχάγγελοι και Αγγελική ιεραρχία

Στην Αγία Γραφή γίνεται συχνά λόγος για τους άγγελους.
Ο Αρχαγγελος Μιχαηλ εμφανιστηκε στον Αβρααμ, στον Λωτ, στον πατριαρχη Ιακωβ οταν τον γλιτωσε απο τον αδερφο του Ησαυ, οδηγησε τους Ισραηλιτες εκτος της Αιγυπτου, εμφανιστηκε στον Ιησου του Ναυη, αλλα και στις Χωναις της φρυγιας
Ο Αρχαγγελος Γαβριηλ εμφανιστηκε πολλες φορες στον προφητη Δανιηλ , στη γυναικα του Μανωε να της πει οτι θα γεννησει τον Σαμψων, στον Ιωακειμ και την Αννα οτι θα γεννησουν τη Θεοτοκο, στον Ζαχαρια οτι η γυναικα του θα γεννησει τον Ιωαννη τον Προδρομο. Επισης ετρεφε την Παναγια επι δωδεκα χρονια στο Ναο, εφερε το μηνυμα του ευαγγελισμου στη Θεοτοκο, φανηκε στον Ιωσηφ για να του πει να μην φοβαται, αλλα να παραλαβει τη Μαριαμ επειδη το παιδι που θα γεννηθει θα ειναι εκ πνευματος Αγιου, αλλα και για να φυγουν προς την Αιγυπτο και να γυρισουν απο την Αιγυπτο στη γη του Ισραηλ. Ακομη αποκυλησε το λιθο απο την πορτα του ταφου του Κυριου και ανηγγειλε την Ανασταση του Κυριου στις μυροφορες.
Πολλες ειναι οι εορτες που ειναι αφιερωμενες στους αγγελους.
-η Δευτερα ημερα της εβδομαδας ειναι αφιερωμενη στα ταγματα των Ουρανιων Δυναμεων
-Συναξη του Αρχαγγελου Γαβριηλ στις 26 μαρτιου
-Συναξη του Αρχαγγελου Γαβριηλ «εν τω Αδειν» στις 11 ιουνιου στη σκητη του Πρωτατου που βρισκεται στις Καρυες της ιερας μονης Παντοκρατορος υπαρχει λακκος που εχει διαφορα κελλια. Σε ενα απο αυτα το οποιο ηταν αφιερωμενο στην Παναγια κατοικουσε ιερομοναχος με τον υποτακτικο του. Ενα σαββατο βραδυ που ο γεροντας ηταν στο Πρωτατο και ο υποτακτικος ετοιμαζοταν να αναγνωσει την ακολουθια του, ηρθε στο κελλι του ενας ξενος και ζητησε να φιλοξενηθει. Εψαλλαν μαζι την ακολουθια, οταν ομως εφτασαν στην Τιμιωτερα ο μοναχος εψαλλε μονο «την Τιμιωτερα των Χερουβειμ», ο ξενος μοναχος ομως εψαλλε « Αξιον εστι ως αληθως μακαριζειν σε την Θεοτοκον την αειμακαριστον και παναμωμητον και Μητερα του Θεου ημων» και στη συνεχεια προσθεσε και το «την Τιμιωτεραν...» εως τελους. Ο Αγιορειτης μοναχος θαυμασε τον υμνο και ζητησε απο τον ξενο να του τον γραψει . επειδη δεν ειχε χαρτι και μολυβι ο ξενος χαραξε τον υμνο με το δαχτυλο του σε μαρμαρο και αμεσως εξαφανιστηκε. Η μαρμαρινη πλακα απεσταλει στην Κωνσταντινουπολη και απο την εποχη εκεινη ο αρχαγγελικος αυτος υμνος ψαλλεται απο ολους τους Ορθοδοξους. Η εικονα στην οποια εψαλλει ο υμνος ονομαζεται Αξιον Εστι και φυλασσεται στο Πρωτατο, στον κεντρικο ναο των Καρυων του Αγιου Ορους. Ο υμνος εχει ως εξης: « Αξιον εστιν ως αληθως, μακαριζειν σε την Θεοτοκον, την αειμακαριστον και παναμωμητον, την Μητερα του Θεου ημων. Την Τιμιωτεραν των Χερουβειμ και ενδοξοτεραν ασυγκριτως των Σεραφειμ, την αδιαφθορως Θεον Λογον τεκουσαν την οντως Θεοτοκον σε μεγαλυνομεν».
- Το θαυμα του Αρχαγγελου Μιχαηλ στους Κολοσσους της Φρυγιας, το εν Χωναις στις 6 σεπτεμβριου Στην περιοχη των Κολοσσων ειχε αναβλυσει πηγη με αγιασμενο νερο που θεραπευε καθε αρρωστια. Εκει χτιστηκε ναος στο ονομα του Αρχαγγελου Μιχαηλ. Οι ειδωλολατρες στραφηκαν εναντιον του ιερεα του ναου, τον προστατευσε ομως ο Αρχαγγελος και σωθηκε. Οι ειδωλολατρες δοκιμασαν τοτε να εκτρεψουν το ρου ενος ποταμου για να πνιξουν τον ιερεα και να καταστρεψουν το ναο. Τοτε ο Αρχαγγελος Μιχαηλ επενεβη και με τη ρομφαια του εσκισε στα δυο τη γη και τα νερα χωνευθηκαν μεσα. Εως σημερα τα νερα των ποταμων χωνευονται. Γιαυτο και το μερος ονομαστηκε Χωναι.
-Συναξη Αρχιστρατηγων Μιχαηλ και Γαβριηλ στις 8 Νοεμβριου. Την ημερα αυτη ειναι και η εορτη της Πολεμικης μας Αεροποριας.
Πληθος διηγησεων της προστατευτικης δρασης Αρχαγγελων και ιδιαιτερα του Αρχαγγελου Μιχαηλ διασωζονται σε διαφορες περιοχες. Κοντα στο Αιγιο υπαρχει η Μονη των Παμμεγιστων Ταξιαρχων. Καυχημα της Μονης ειναι τα «Αχραντα Παθη» που εχουν θαυματουργικες ιδιοτητες. Στη Μυτιληνη στο χωριο Μανταμαδες υπαρχει το μοναστηρι του Αρχαγγελου Μιχαηλ η Ταξιαρχου. Εκει φυλασσεται μια αναγλυφη εικονα του Αρχαγγελου, η οποια εχει πλαστει απο λασπη , που εγινε απο χωμα και απο το αιμα των μοναχων μαρτυρων, οι οποιοι σφαγιασθηκαν στην περιοχη κατα την τουρκοκρατια. Τον Αρχαγγελο επλασε ο μοναδικος μοναχος που επεζησε απο τη σφαγη. Ειναι απο τα μεγαλυτερα πανελληνια προσκηνυματα που διαρκως θαυματουργει.
Στην εισοδο της μονης βρισκεται και η ολοσωμη εικονα του Αρχαγγελου, η οποια ενω ειναι τοιχογραφια , θαυματουργικα ειχε εξαφανιστει κατα της ημερες της εθνικης κρισης στην Κυπρο το 1963 και εμφανιστηκε ξανα με τη ληξη των γεγονοτων.
Στη Λεσβο επισης υπαρχει και ολοκληρο χωριο αφιερωμενο στον Αρχαγγελο Μιχαηλ, το χωριο Ταξιαρχης , οπου και η φερωνυμη εκκλησια, στην οποια μπορει να δει κανεις το αποτυπωμα στο μαρμαρινο δαπεδο της εκκλησιας, αναμνηση του θαυματος που συνεβη εκει παλαιοτερα. Οταν ο Αρχαγγελος με τη θαυματουργικη παρουσια του διεσωσε μια μοναχη την οποια καταδιωκαν οι τουρκοι. Τον Ταξιαρχη ακομη τιμουν με μεγαλη ευλαβεια στη Συμη της Δωδεκανησου, οπου και το μοναστηρι του Πανορμιτη, οπως ετσι τον ονομαζουν εκει. Πολλα θαυματα αποδιδονται και εκει στον Αρχαγγελο. Με τους Αρχαγγελους και την προστασια τους συνδεεται ιδιαιτερα η Μονη Δοχειαριου του Αγιου Ορους.

Η ΣΥΝΑΞΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΓΓΕΛΩΝ

Τηρωντας την αρχαια παραδοση, η Εκκλησια τελει την εορτη της συναξεως των αρχιστρατηγων Μιχαηλ και Γαβριηλ και ολων των επουρανιων δυναμεων στις 8 Νοεμβριου σε αναμνηση της αποστασιας του σατανα. Οταν ο αρχαγγελος Μιχαηλ ειδε το σατανα πεσοντα, καλεσε τις ουρανιες δυναμεις. Αναφωνησε «προσχωμεν» και υμνησε με τους υπολοιπους αγγελους το Θεο. Αυτη η συγκροτηση ονομαστηκε συναξη των ασωματων, δηλαδη προσοχη ενωση και ομονοια των αγαθων αγγελων.
Ενα μερος απο τους αγαθους αγγελους εχοντας ως επικεφαλης τους τον εωσφορο εξαιτιας της υπερηφανειας και του εγωισμου ηρθαν εναντιον του Θεου. Ετσι εξεπεσαν απο την αγαθοτητα και μεταβληθηκαν σε πονηρα πνευματα τους δαιμονες. Αντιστρατευονται το θελημα του Θεου και υποβαλλοντας τους ανθρωπους σε διαφορους πειρασμους προσπαθουν να τους απομακρυνουν απο τη σωτηρια και απο τον Θεο. Ο Αγιος Ιωαννης ο Δαμασκηνος γραφει: « καθε κακια επινοηθηκε απο αυτους οπως και τα ακαθαρτα παθη. Και τους δωθηκε η παραχωρηση να προσβαλλουν τον ανθρωπο, δεν μπορουν ομως να εξαναγκασουν κανεναν. Σε μας υπαρχει η δυνατοτητα να δεχτουμε η να μην δεχτουμε την προσβολη».
Κατα τον Προκλο Κωνσταντινουπολεως, το ονομα Μιχαηλ ερμηνευεται ως «Δυναμις Θεου» και Γαβριηλ σημαινει «ανθρωπος Θεου». Για το λογο αυτο και ο Αρχαγγελος Γαβριηλ υπηρετησε με μοναδικο τροπο την ενσαρκωση του Θεανθρωπου.
Οι αγγελοι ειναι δημιουργηματα του Θεου «γιατι τα παντα δι' αυτου ηρθαν στην υπαρξη οσα στον ουρανο και οσα στη γη, τα ορατα και τα αορατα, θρονοι και κυριοτητες, αρχες και εξουσιες» προς Κολοσσαεις 1,16. Σε σχεση με τους ανθρωπους ειναι ανωτεροι στη γνωση, απαλλαγμενοι απο τα παθη, αυλοι και ασωματοι, οχι ομως απολυτως γιατι παντογνωστης, απαθης, αυλος, ασωματος, πανταχου παρων ειναι μονον ο Θεος. Ειναι δευτερα φωτα νοερα, τα οποια λαμβανουν το φωτισμο τους απο το πρωτο και αναρχο φως, το Θεο. Στο χριστιανισμο ειναι πνευματοϋλικες υπαρξεις λεπτοσωμες και επιτελουν το εργο της δοξας και του υμνου του Θεου. Συχνα προς ωφελεια των ανθρωπων ερχονται σε επαφη με αυτους. Στην παραδοση μας εχει σχηματιστει η εικονα της υπαρξης των αγγελων ως νεανιες με φτερα αλλα και ιεροπρεπεια, με τη μορφη ενος επουρανιου στρατευματος. Χωριζονται και κατατασσονται σε ταγματα με ξεχωριστα ονοματα.
Τα εννεα αγγελικα ταγματα ειναι: Αγγελοι, Αρχαγγελοι, Αρχες, Εξουσιες, Δυναμεις, Θρονοι, Κυριοτητες, Χερουβειμ, Σεραφειμ.
Γνωστοτεροι απο αυτους ειναι οι Αρχιστρατηγοι Αρχαγγελοι, Μιχαηλ και Γαβριηλ. Τους Αρχιστρατηγους Μιχαηλ και Γαβριηλ τους αποκαλουμε και Ταξιαρχες και την εορτη τους των Ταξιαρχων.




ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛ
Ο ΧΑΡΙΤΩΜΕΝΟΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΙΤΟΣ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛ
του π. Αθανασίου Γιουσμά

Αρκετά επίκαιρα θέματα απασχόλησαν την καθιερωμένη αυτή εβδομαδιαία στήλη μας κι αυτό είχε ως αποτέλεσμα το γενικό θέμα «οι Ασώματοι Άγιοι Άγγελοι», να παραμείνει για λίγο... στάσιμο. Επιστρέφουμε με αυτό μας το άρθρο.
Ένας από τους τέσσερις Αρχαγγέλους, πολύ γνωστός, χαριτωμένος, προσιτός, Άγγελος καλών ειδήσεων είναι και ο Αρχάγγελος Γαβριήλ. Τον συναντάμε στην Παλαιά και στην Καινή Διαθήκη. Μάλιστα, τέσσερις φορές γίνεται ονομαστικά λόγος για το πρόσωπό του και τις υπόλοιπες αναφέρεται απλώς μόνο με την ονομασία «Άγγελος».
Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ είναι αυτός που σταλμένος από το Θεό στάθηκε «ενώπιον» του Προφήτη Δανιήλ, «ως όρασις ανδρός», με ανδρική μορφή και του εξήγησε το δεύτερο όραμα που είχε δει (Δαν. 8, 15 κ. εξ.). Μάλιστα, στο αγιογραφικό αυτό κείμενο βρίσκουμε μια σημαντική λεπτομέρεια που επιβεβαιώνει κάποια παρόμοια δική μας λατρευτική τακτική και πράξη: Καθώς πλησίασε ο Άγγελος του Κυρίου τον Προφήτη, ο Δανιήλ θαμπώθηκε κι έπεσε με το πρόσωπο στη γη! Γονάτισε όπως γονατίζουμε κι εμείς στο Ναό σε διάφορες καθορισμένες στιγμές της Θείας Λατρείας ή στο σπίτι μας κατά την προσωπική μας προσευχή ή πριν ασπαστούμε ιερά λείψανα και εικόνες! Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ ήταν εκείνος που αποκάλυψε στον ίδιο Προφήτη το χρόνο έλευσης του Μεσσία (Δαν. 9, 21 κ. εξ.).
Στην Καινή Διαθήκη και συγκεκριμένα στο Ευαγγέλιο του Λουκά, ο ίδιος Ασώματος Άγιος Άγγελος προλέγει στο γέροντα Ιερέα Ζαχαρία τη γέννηση του Προδρόμου και του επιβάλλει για τη δυσπιστία του, το επιτίμιο της αφωνίας μέχρι να γεννηθεί το παιδί και να του γίνει η ονοματοδοσία (Λουκ. 1, 11 κ. εξ.). Ο ίδιος Ευαγγελιστής –έχοντας σύμφωνα με τη Χριστιανική Παράδοση, τη σχετική πληροφόρηση από την ίδια τη Θεοτόκο– αναφέρει πως την είδηση της Γέννησης του Χριστού στην Παναγία τη μετέφερε ο Αρχάγγελος Γαβριήλ! Διαβάζουμε: «Τον έκτο μήνα της εγκυμοσύνης της Ελισάβετ, ο Θεός έστειλε τον Άγγελο Γαβριήλ στην πόλη της Γαλιλαίας Ναζαρέτ σε μια παρθένο...» (Λουκ. 1, 26 κ. εξ.). Ο Γαβριήλ είναι ο Αρχάγγελος του Ευαγγελισμού! Κι όχι μόνο: Εκείνος –έστω κι αν δεν αναφέρεται το όνομά του– θεωρείται από την Εκκλησία μας πως: Μετέφερε την εντολή του Θεού στον Ιωσήφ να παραλάβει την Παναγία σπίτι του και να μην την παραδώσει για λιθοβολισμό, συνομίλησε με τους βοσκούς το βράδυ της Γέννησης του Χριστού, έδωσε εντολή στους Μάγους να επιστρέψουν στα μέρη τους από διαφορετικό δρόμο και πληροφόρησε τον Ιωσήφ να φύγουν στην Αίγυπτο κι αργότερα τον ενημέρωσε το πότε να επιστρέψουν στη Γη των Ιουδαίων. Κατά την άποψη πολλών Πατέρων της Εκκλησίας μας, ο Αρχάγγελος Γαβριήλ αποκύλησε «τον λίθον του μνημείου» του Κυρίου την ημέρα της Αναστάσεως και μετέφερε στις Μυροφόρες το χαρμόσυνο αυτό γεγονός. Δηλαδή, ο Γαβριήλ είναι ο Άγιος Άγγελος που στενά συνδέθηκε από τα χρόνια της Παλαιάς Διαθήκης με όλη την υπόθεση της Θείας Οικονομίας, της μεγάλης του Χριστού ταπείνωσης να προσλάβει την ανθρώπινη σάρκα με σκοπό να σώσει το ανθρώπινο γένος!
Ήδη, από την παλαιοχριστιανική εποχή έχουμε ζωγραφικές παραστάσεις του Αρχαγγέλου Γαβριήλ στη γλυπτική, στη μικροτεχνία, στη ζωγραφική εν γένει, ακόμα και σε ενδύματα! Μέχρι τον 4ο μ.Χ. αιώνα απεικονιζόταν όπως ακριβώς και οι υπόλοιποι Άγιοι Άγγελοι. Αργότερα τον συναντάμε σε βυζαντινές τοιχογραφίες ή φορητές εικόνες πιο προσιτός, πιο γλυκός και γαλήνιος από τον Αρχάγγελο Μιχαήλ. Η μορφή του, καταλαμβάνει όχι μόνο αψίδες του Ιερού Βήματος, αλλά ακόμη και μέρη του τρούλου! Εικονίζεται μόνος, πλάι στη Θεοτόκο, πλάι στον Παντοκράτορα, μαζί με υπολοίπους Αγγέλους, αλλά και σε διάφορες άλλες φάσεις.
Ο Γαβριήλ θεωρήθηκε ως ένας εκ των Αρχαγγέλων, όχι μόνο γιατί αυτό μαρτυρεί η εκκλησιαστική γραμματεία αλλά, επειδή ο ίδιος είχε πει στον πατέρα του Προδρόμου, το Ζαχαρία, πως: «Εγώ είμαι ο Γαβριήλ που παραστέκομαι ενώπιον του Θεού» (Λουκ. 1, 19). Ας ευχηθούμε κλείνοντας, ο αγαπημένος μας τούτος Αρχάγγελος, αφού βρίσκεται δίπλα στον Τριαδικό Θεό, να εύχεται και να μεσιτεύει για όλους μας.

Εφημερίδα Εμπρός, 14 Μαρτίου 2007


Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ και η Θεοτόκος

του π. Αθανασίου Γιουσμά

Τούτες τις ημέρες τις χαρμολυπητερές, της Μεγάλης Σαρακοστής και συγκεκριμένα κάθε Παρασκευή, στους Ναούς λίγο πριν το «Δι'; ευχών», οι Ψάλτες ψάλλουν κι οι πιστοί τούς συνοδεύουν χαμηλόφωνα, ένα πανέμορφο τροπάριο. Ένα «Θεοτοκίο» του Γ΄ ήχου. Το γνωστό: «Την ωραιότητα της παρθενίας σου...». Ας το θυμηθούμε σε μετάφραση: «Την ομορφιά της παρθενίας Σου και την λαμπρότητα της αγνότητάς Σου, θαυμάζοντας ο Αρχάγγελος Γαβριήλ κατάπληκτος Σου έλεγε Θεοτόκε: Ποιο εγκώμιο, αλήθεια, μπορώ να Σου προσφέρω που να Σου αξίζει, Παναγία; Και πώς να Σε αποκαλέσω; Απορώ και εκπλήττομαι. Γι'; αυτό, όπως έχω εντολή από το Θεό, Σου απευθύνω τούτον τον απλό και σημαντικό χαιρετισμό: Χαίρε Εσύ που είσαι η Κεχαριτωμένη όλων»!
Στους «Οίκους» των Χαιρετισμών της Θεοτόκου πάλι, ο υμνογράφος θεωρεί τον Αρχάγγελο που στάλθηκε από τον ουρανό στη φτωχή και μικρή κόρη της Ναζαρέτ, να Την κοιτά, να Τη θαυμάζει και να Της λέει με την «ασώματη φωνή» του, πολύ δυνατά, «κραυγάζοντας», τα αναρίθμητα «χαίρε».
Αλήθεια, τι ήταν αυτό το ιδιαίτερο που κοσμούσε την Θεοτόκο και προξένησε τόσο θαυμασμό στον Αρχάγγελο Γαβριήλ, καθώς Την αντίκρισε εκείνη την ημέρα του Ευαγγελισμού; Δεν υπήρξαν πιο πριν άλλες γυναίκες παρθένες ή τόσο αγνές σαν την Κυρία Θεοτόκο; Δεν είχε συναντήσει ο Αρχάγγελος άλλο παρόμοιο πρόσωπο με Εκείνη; Ποια απάντηση θα μπορούσαμε να δώσουμε σε τούτη την ερώτηση και απορία;
Είναι αλήθεια πανθομολογούμενη από τους Ιερούς Πατέρες της Εκκλησίας μας, πως καμιά γυναίκα της Παλαιάς Διαθήκης δεν κατάφερε μέσα στους τόσους αιώνες που πέρασαν από την πτώση των Πρωτοπλάστων, να συγκεντρώσει στο πρόσωπό της τόσες πολλές αρετές και μάλιστα από την εφηβική της ηλικία, όπως η Θεοτόκος! Την Παναγία μας δεν Την κοσμούσε μονάχα η παρθενία, αλλά και όλη Της η ζωή ήταν κατά τον Άγιο Φώτιο Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως: «Ανωτέρα των ουρανίων νοών»! Ανώτερη από τον αγγελικό κόσμο. Πρόσωπο που δέσποζε ανάμεσα σε όλα τα άλλα δημιουργήματα του Θεού! Σε ένα του ποίημα ο Μανουήλ, ο επονομαζόμενος Μεγάλος ρήτωρ, σημειώνει: «Άχραντε, οι χορείες των Αγίων αΰλων Αγγέλων, στέκονται εμπρός Σου δουλικά και με δέος Σε ανυμνούν, γιατί Εσύ τους ξεπέρασες στην καθαρότητα»! Η Μητροπάρθενος Μαρία, κατά τον υμνογράφο Άγιο Ιωάννη τον Ευχαΐτων ήταν: «Η καλή και ωραία κόρη», την οποία επέλεξε «ο ωραίος κάλλει Κύριος»! Ήταν κατά τον ίδιο Άγιο: «Ωραία ψυχή και σώματι, ωραίαν και τω νοΐ»! Στη ψυχή και στο σώμα και στο μυαλό ωραία! Γι' αυτό και έγινε μετά την Αρχαγγελική φωνή και με τη θέληση του Πατέρα Θεού: «Ναός και πύλη και λυχνία, κιβωτός και στάμνα και ράβδος και σκηνή, γη αγία και θεία τράπεζα, γέφυρα και σκάλα, θρόνος και νυφικό παλάτι του Θεού Υιού και Λόγου»!
Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ - όπως και κάθε Άγγελος - δεν διέθετε παντογνωσία, αυτή είναι ιδιότητα μόνο του Θεού. Δε γνώριζε το πλήθος των αρετών της Θεοτόκου πριν Τη συναντήσει, γι' αυτό κοιτώντας Την «εξίσταται» και απορεί. Απορεί γιατί ήταν «δυσθεώρητη» ακόμα και για τα μάτια των Αγγέλων! Θαυμάζει γιατί Αυτή κατόρθωσε μόνη από όλους τους ανθρώπους να τραυματίσει τους δαίμονες με την απειθαρχία Της σ' αυτούς! Εκπλήττεται γιατί η Παναγία Μητέρα του Θεού του με την άγια βιωτή Της αποκαλύπτει στους ανθρώπους «των αγγέλων τον βίον» και αποτελεί για τους Αγγέλους το πανθαύμαστο «θαύμα»! Στο «Θεοτοκάριο» του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου - ένα λειτουργικό Θεομητορικό βιβλίο - υπάρχουν θησαυρισμένες μπόλικες κι άλλες σχετικές απαντήσεις, που σε όμορφη ποιητική μορφή μαρτυρούν την αναμαρτησία της Κυρίας των Αγγέλων. Αυτό, δηλαδή, που είδε και κατάλαβε και διέγνωσε ο Γαβριήλ κατά τον Ευαγγελισμό.
Αλήθεια, αν σταλεί σήμερα στη γη μας ο Αρχάγγελος Γαβριήλ τι θα δει, τι θα βρει και τι θα διαπιστώσει; Δεν απαντώ. Η καθημερινότητα η δική μου και των άλλων βοά απαντητικά... Γι' αυτό σαρακοστιανά, νηστευτικά, όπως οι Νινευΐτες, ας ομολογήσει ο καθένας μας κι όποιος το νοιώθει, εκείνο που έψελνε με δάκρυα στην Παναγία ο Στουδίτης μοναχός Θεόκτιστος: «Μονάχος μου εγώ κι απ'; όλους τους χωματένιους ανθρώπους, έχω υπερβεί κάθε είδους ανωμαλία. Έζησα και ζω στην ασωτία. Έγινα ανοητότερος και των άμυαλων κτηνών. Βοήθησέ με Παρθένε, εσύ που είσαι η δόξα των Αγίων Αγγέλων, με τις δικές Σου μεσιτείες». Αμήν!



Τι είναι οι Άγγελοι;

Η λέξη «άγγελος» είναι ελληνική (από το ρήμα «αγγέλλω») και χρησιμοποιείται για να δηλώσει κάποιον που αναγγέλει μια είδηση ή μεταφέρει ένα μήνυμα, τον αγγελιαφόρο.
Η ευρέως διαδεδομένη εικόνα των αγγέλων με την ανθρωπόμορφη φυσιογνωμία, τα λευκά ρούχα, τα χρυσά φτερά και τις πέραν του κόσμου τούτου ιδιότητες, φαίνεται να γεννήθηκε από τη δυτική φαντασία, η οποία θέλησε μέσω των αγγέλων να προβάλει μια πιο ιδανική και εξαγνισμένη μορφή των ανθρώπων.
Η ιστορία, ωστόσο, των ποικιλόμορφων φτερωτών πλασμάτων που κατοικούν στους ουρανούς και ενίοτε επισκέπτονται τη γη ως αγγελιαφόροι των θεϊκών μηνυμάτων, δεν είναι αποκλειστικά χριστιανικό προνόμιο. Ο αρχαιοελληνικός θεός Ερμής, ο Έρωτας, η φτερωτή Νίκη, καθώς και η Ίρις, η πιστή αγγελιαφόρος του Δία, είναι καθώς φαίνεται οι φιλολογικοί πρόγονοι των χριστιανικών αγγέλων, με ιδιότητες ανάλογες των χριστιανικών απογόνων τους. Αγγελικές μορφές εμφανίζονται επίσης και σε άλλες θρησκείες: στον Ινδουισμό, στο Ισλάμ, στο Σουφισμό, στον Ιουδαϊσμό. Σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, όλες οι θρησκείες του κόσμου περιλαμβάνουν στη θεολογία τους τέτοιου είδους ουράνιες οντότητες.

ΟΙ ΑΓΓΕΛΟΙ ΣΤΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Οι άγγελοι δημιουργήθηκαν από το Θεό ως τα ανώτερα όντα στην κλίμακα της δημιουργίας και αποτελούν αναπόσπαστο μέρος και της ζωής των ανθρώπων. Βέβαια υπερτερούν κατά πολύ από τον άνθρωπο, εφόσον κατέχουν αλλόκοσμες δυνάμεις και ιδιότητες.
Η Αγία Γραφή δεν προσφέρει μαρτυρίες για το χρόνο της δημιουργίας τους, αλλά πολλοί από τους Πατέρες του Χριστιανισμού (Γρηγόριος Ναζιανζηνός, Ιωάννης Δαμασκηνός κ. ά.), υποθέτουν ότι οι άγγελοι δημιουργήθηκαν πριν δημιουργηθεί ο υλικός κόσμος. Η άποψή τους αυτή ενισχύθηκε από το χωρίο του `Ιώβ (λη΄,7): «Ότε εγεννήθησαν άστρα, ήνεσάν με φωνή μεγάλη πάντες άγγελοί μου («Όταν γεννήθηκαν τα άστρα με δοξολόγησαν με φωνή δυνατή όλοι οι άγγελοί μου»).
Ο Ιερός Αυγουστίνος όμως και ορισμένοι άλλοι υποστηρίζουν συνδημιουργία των αγγέλων και του υλικού κόσμου, από την πρώτη μέρα μάλιστα της Δημιουργίας, αλλά οι περισσότεροι από τους Πατέρες πιστεύουν ότι πλάστηκαν λίγο πριν από τη δημιουργία του υλικού κόσμου.
Συνοπτικά, η φύση τους ορίζεται από τις παρακάτω ιδιότητές τους:
Δεν είναι «πανταχού παρόντες», όπως ο Θεός. Παρ’ όλο που ο τόπος διαμονής τους δεν περιορίζεται σε αισθητά και υλικά όρια, ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός περιγράφει: «Ότε εισίν εν ουρανώ, ουκ εισίν εν τη γη και εις την γην υπό του Θεού αποστελλόμενοι ουκ εναπομένουσιν εν τω ουρανώ».
Δεν διαχωρίζονται σε γένη (αρσενικό-θηλυκό), δεν πολλαπλασιάζονται, αλλά ούτε και πεθαίνουν, σύμφωνα με το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο. Σύμφωνα με πολλούς Πατέρες της Εκκλησίας (Ωριγένης, Μέγας Βασίλειος, Αυγουστίνος κ.ά.), έχουν σώμα αιθέριο και άφθαρτο, χωρίς αυτό να μειώνει την ασώματη και νοερή τους φύση, η οποία δεν προσβάλεται από τη φθορά και το θάνατο. Μπορούν να προσλάβουν σώμα, αλλά και να το αποβάλλουν όταν δεν το χρειάζονται πια. Δεν έχουν ούτε κάποια γλώσσα επικοινωνίας, σύμφωνα με τον Άγιο Θωμά τον Ακινάτη, αλλά μπορούν να επικοινωνούν τηλεπαθητικά με τους ανθρώπους. Επιπροσθέτως, είναι προικισμένοι με το αυτεξούσιο, γεγονός που τους επιτρέπει μεν να υψώνονται όλο και περισσότερο στη σφαίρα του αγαθού, αλλά και συνάμα να «εκπίπτουν», χάνοντας έτσι την αγιότητα την οποία κατείχαν εξαρχής ως κοινωνοί του Αγίου Πνεύματος.
Είναι προορισμένοι να γίνονται κήρυκες του Θεού, οδηγοί για τους ανθρώπους, προστάτες και φύλακες, αλλά και αυτοί που μας παρηγορούν και μας συμπαραστέκονται από την στιγμή που γεννιόμαστε ως την ύστατη του θανάτου μας. Η άποψη αυτή μάλιστα ενισχύεται και από την παρατήρηση του ίδιου του Χριστού (στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο και στις Πράξεις των Αποστόλων) ότι οι άγγελοι συνοδεύουν τους ανθρώπους από την παιδική ηλικία ως και το θάνατό τους, συνδεόμενοι κατά αυτό τον τρόπο με την ύπαρξή μας.
Άλλωστε δεν είναι καινούρια και απαντάται συχνότατα στη λαϊκή δοξασία, η άποψη ότι κάθε άνθρωπος έχει έναν άγγελο-φύλακα. Ο Χρυσόστομος λέει συγκεκριμένα ότι «όλοι οι χριστιανοί την ώρα της Βαπτίσεως λαμβάνουν ο καθένας ξεχωριστά από έναν άγγελο τον οποίο ορίζει ο Θεός».
Αλλά ούτε και η άποψη του Χρυσόστομου ήταν πρωτότυπη, ούτε και ξένη προς τις αρχαιοελληνικές κοσμολογικές θεωρίες. Ο έλληνας ποιητής Ησίοδος, παραδίδει στο έργο του Θεογονία: «…τάχθηκαν από το Δία και βρίσκονται στη γη 3.000.000 αθάνατοι φύλακες των θνητών ανθρώπων, οι οποίοι παρατηρούν και επιτηρούν τα ανθρώπινα έργα, καθοδηγώντας τις πράξεις τους ώστε να είναι σύμφωνες με τη θεϊκή εντολή».


Η ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΙΕΡΑΡΧΙΑ

Οι άγγελοι έχουν ταξινομηθεί από πολλούς σε τάξεις και ομάδες. Πολλά ονόματα και άλλοι τόσοι τρόποι κατάταξης έχουν δοθεί σε αυτές τις ομάδες, αλλά τελικά οι περισσότεροι θεολόγοι και μεταφυσικοί συμφωνούν στο διαχωρισμό που παραδίδεται πρωτίστως από τον Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη στην «Ουράνια Ιεραρχία» και εν συνεχεία σχολιάζεται από τον Άγιο Θωμά τον Ακινάτη στο έργο του «Summa Theologica». Ο εν λόγω διαχωρισμός συνίσταται συνολικά σε 3 διακοσμήσεις και 9 τάγματα. Παραδίδεται ένα είδος σχεδιαγράματος με 3 ομόκεντρους κύκλους, όπου σαν κέντρο λαμβάνεται ο Θεός. Κάθε κύκλος αντιπροσωπεύει μια κατηγορία αγγέλων και όσο πιο κοντά βρίσκεται στο κέντρο, τόσο πιο κοντά βρίσκονται στο Θεό οι άγγελοι που ανήκουν σ’ αυτόν, απομακρυνόμενοι από το λειτουργικό επίπεδο του ανθρώπινου κόσμου. Συνοπτικά:

Στον πρώτο κύκλο ανήκουν οι άγγελοι που υπηρετούν άμεσα το Θεό:
1. Σεραφείμ
2. Χερουβείμ
3. Θρόνοι (Οφανείμ)

Στον δεύτερο κύκλο οι άγγελοι που δρουν ως θεϊκοί κυβερνήτες:
1. Εξουσίες
2. Κυριότητες
3. Δυνάμεις

Στον τρίτο κύκλο οι άγγελοι που δρουν ως κομιστές των θεϊκών μηνυμάτων:
1.Αρχές
2.Αρχάγγελοι
3.Άγγελοι

› Τα Σεραφείμ (που το όνομά τους σημαίνει «Αυτοί που λάμπουν»), βρίσκονται στην ανώτατη βαθμίδα της ιεραρχίας και είναι οι άγγελοι που βρίσκονται πιο κοντά απ’ όλους στο θρόνο του Θεού. Είναι αυτοί που τραγουδούν ασταμάτητα το τρισάγιο «Άγιος, άγιος, άγιος…» και περικυκλώνουν το θρόνο, εκπορευόμενοι από τη Γνώση που πηγάζει απ’ το Θεό. Λέγεται ότι το φως που εκπέμπουν είναι τόσο έντονο που ούτε καν άλλα θεία όντα δεν μπορούν να τους αντικρίσουν και υπάρχουν 4 τέτοια αγγελικά όντα, τα οποία αναφέρονται ως τα 4 ιερά θηρία στην Αποκάλυψη.

› Τα Χερουβείμ (που το όνομά τους σημαίνει «Αυτοί που είναι φίλεργοι»), είναι «Τα πνεύματα της Αρμονίας». Οι φύλακες των πλανητών και εφαρμοστές της Γνώσης. Σύμφωνα με ένα όραμα του Ιεζεκιήλ, τα Χερουβείμ αποτελούνταν από μία μορφή με τέσσερα πρόσωπα (ενός ταύρου, ενός λιονταριού, ενός αετού και ενός ανθρώπου). Ανεκδοτολογικά, πιστεύεται σε μεγάλο βαθμό ότι ο Εωσφόρος ανήκε στο τάγμα των Χερουβείμ.

› Οι Θρόνοι επιτελούν το έργο τους ως «άρμα» ή «θρόνος» του Θεού και συνήθως περιγράφονται ως ομοιάζοντες με τροχούς (πράγμα που δηλώνει και το όνόμα τους, αφού Οφανείμ σημαίνει «τροχός»). Θεωρούνται επίσης διανεμητές της Θεϊκής Δικαιοσύνης.

› Οι Εξουσίες είναι οι ουράνιες υπάρξεις οι οποίες εξουσιάζουν τις δραστηριότητες των υπολοίπων αγγελικών οντοτήτων που βρίσκονται ιεραρχικά χαμηλότερά τους. Διατηρούν την κοσμική ισορροπία, με την έννοια ολόκληρου του φυσικού στερεώματος, που επεκτείνεται και πέρα από τη Γη.

› Οι Κυριότητες υπηρετούν το Θεό παρέχοντας τη δύναμη που κινητοποιεί τα θαύματα. Ελέγχουν το «Τραγούδι της Ζωής» του Κόσμου και διοχετεύουν τις ευλογίες ή τιμωρίες που επιβάλει η Θεία Χάρη.

› Οι Δυνάμεις είναι οι φύλακες των συνόρων μεταξύ Παράδεισου και Κόλασης. Ασκούν επιρροή και σε δαίμονες και γι’ αυτό μερικές φορές καταλαμβάνονται από αυτούς. Η πλειοψηφία των «έκπτωτων» αγγέλων φαίνεται να προέρχεται από αυτό το τάγμα, εξαιτίας της επικίνδυνης φύσης των καθηκόντων τους στο μεταίχμιο Παράδεισου-Κόλασης. Στα καθήκοντά τους περιλαμβάνεται η διασφάλιση της δίκαιης ανταμοιβής των ανθρώπινων ψυχών (Παράδεισος ή Κόλαση) και αποτελούν την κύρια αμυντική δύναμη του Παράδεισου σε περίπτωση δαιμονικής επίθεσης.

› Οι Αρχές είναι οι προστάτες άγγελοι των εθνών. Έχουν εξουσία πάνω στους Αρχαγγέλους και σε μεγάλες ανθρώπινες ομάδες (έθνη, φυλές κτλ.). Αποτελούν τρόπον τινά τους στρατηγούς στην στρατιά του Παραδείσου.

› Οι Αρχάγγελοι βρίσκονται ένα σκαλοπάτι πιο πάνω από τους Αγγέλους στην ουράνια ιεραρχία. Ελέγχουν τις πράξεις των κατώτερων αγγέλων και μικρότερων ανθρώπινων ομάδων (οικογενειών, χωριών κτλ.). Υπάρχουν πολλοί αρχάγγελοι, αλλά οι πιο γνωστοί μεταξύ των ανθρώπων είναι ο Γαβριήλ (το όνομα του οποίου σημαίνει «ο Θεός είναι η Δύναμή μου»), ο Μιχαήλ («Ποιος είναι σαν το Θεό;»),
ο Ραφαήλ («Ο Θεός θεράπευσε») και ο Ουριήλ («Το Θείον Πυρ»). Ως κατώτερους από τις Αρχές, μπορούμε να τους αντιληφθούμε σαν αρχηγούς στην Ουράνια στρατιά.

› Οι Άγγελοι τέλος, αποτελούν τη χαμηλότερη βαθμίδα στην αγγελική ιεραρχία και είναι εκείνοι με τους οποίους οι άνθρωποι είμαστε περισσότερο εξοικειωμένοι. Αυτοί που γενικότερα αποκαλούμε «φύλακες-αγγέλους» μας. Είναι αυτοί που βρίσκονται πιο κοντά από τους υπόλοιπους στον υλικό κόσμο, γιατί ασχολούνται άμεσα με τις καθημερινές ανθρώπινες υποθέσεις. Υπάρχουν διαφόρων ειδών επεμβάσεις τους στη ζωή μας, αν και οι πιο συνηθισμένες ενέργειές τους είναι αυτές της προστασίας μεμονωμένων ανθρώπων, επιδρώντας στη συνείδησή τους και βοηθώντας τους να γλιτώσουν από κάποιο κίνδυνο ή αδιέξοδο στη ζωή τους. Ως κατώτατη βαθμίδα της αγγελικής ιεραρχίας, αποτελούν τους απλούς στρατιώτες στη στρατιά του Παραδείσου.

Δεν υπάρχουν σχόλια: