TAKHS KALAMATA

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΝΕΟΠΑΓΑΝΙΣΜΟΥ
Στα τελευταία χρόνια πολλές και παράξενες ιδεολογικές κινήσεις κατακλύζουν τον ελλαδικό χώρο. Μία απ'αυτές είναι και η κίνηση των οπαδών του λεγόμενου Νεοπαγανισμού. Και με τον όρο αυτό προσδιορίζονται οι θιασώτες της άποψης, ότι πρέπει να ξανασυσταθεί η θρησκεία (λατρεία) των αρχαίων προγόνων μας στο Δωδεκάθεο γιατί μόνον έτσι -ισχυρiζονται- οι σύγχρονοι Έλληνες θα ξαναενωθούν με τις αποκομμένες ρίζες του αρχαιοελληνισμού και με τις χιλιόχρονες παραδόσεις του. Και μόνον έτσι η Ελλάδα θα πάει μπροστά και οι 'Ελληνες δεν θα αφελληνισθούν τελείως από τα γειτονικά έθνη, τους Ευρωπαίους και από τις ποικίλες ξενόφερτες συνήθειες. Το φαινόμενο αυτό βέβαια, δεν είναι αποκλειστικά αυτοφυές. Με διάφορες παραλλαγές υπάρχουν κινήσεις ανάλογες με έντονο μάλιστα εθνικισμό και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Στη χώρα μας όμως, η κίνηση αυτή με τις διάφορες εκφάνσεις της, τάσεις και παραλλαγές, τείνει να πάρει αλλοπρόσαλλες και κωμικές διαστάσεις. Γιατί υποστηρίζεται σοβαρά, ότι η Ελλάδα είναι το αρχαιότερο κέντρο του πολιτισμού «ο ομφαλός της γης». Η ελληνική γλώσσα η αρχαιότερη γλώσσα του κόσμου, οι αρχαίοι Έλληνες οι πιο εύρωστοι βιολογικά άνθρωποι. Υποστηρίζεται ακόμα ότι πρέπει να γίνονται τελετουργίες αρχαιοελληνικές. Να ξανασυσταθούν τα αρχαία μαντεία, να ασχοληθούμε με τα Ελευσίνια, τα Ορφικά και άλλα μυστήρια, να τα βιώσουμε ως οι αρχαίοι Έλληνες, για να γίνουμε κι εμείς πραγματικοί Έλληνες...
Παράλληλα, θιασώτες της κίνησης αυτής καλλιεργούν έντονο αντισημιτισμό. Στρέφονται με μένος και φανατισμό κατά των Εβραίων και της Παλαιάς Διαθήκης. Κατά τη γνώμη τους, τα εβραϊκά στοιχεία είναι η αιτία πολλών κακοδαιμονιών στον νεότερο ελληνισμό. Την Παλαιά Διαθήκη θέλουν να την εξοβελίσουν τελείως ως μάθημα θρησκευτικών από τα σχολεία, γιατί κατ' αυτούς είναι βιβλίο αντιπαιδαγωγικό, αφού περιέχει σφαγές και βρiθει από άνομες πράξεις των ηρώων της. Κατά την άποψή τους, η Εβραϊκή Βίβλος δεν είναι παρά ένα κακέκτυπο κλεμμένων ιδεών μυθολογίας και κοσμογονίας των αρχαίων Ελλήνων, Φοινίκων, Αιγυπτίων, Βαβυλωνίων κ.τ.λ.
Δεν θα έπρεπε ίσως να κάνει κανείς τον κόπο ν' ασχοληθεί με τέτοιου είδους ιδέες. Αλλά επειδή κατά διαστήματα προβάλλονται μετ' επιμονής και επιτάσεως ως «νέες αλήθειες», απ' τις οποίες πρέπει όλοι να διαφωτιστούν, παίρνω την αφορμή να κάνω δύο-τρείς παρατηρήσεις.
Το ότι η αρχαία Ελλάδα μας έδωσε αναστήματα πρωτοπόρων επιστημόνων, καλλιτεχνών και σοφών είναι πασίδηλο και πασίγνωστο. Κανείς σοβαρός ερευνητής δεν αμφιβάλλει ούτε και τολμά να το αμφισβητήσει. Εκτός, βέβαια, απο τους αμαθείς και τους κακόβουλους μισέλληνες. Και εκτός απο τους Αφροκεντριστές και τους οπαδούς της επιχείρησης Μαύρη Αθηνά του Martin Bernal, που θέλουν τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη και άλλους σοφούς λογοκλόπους της αφρικανικής σοφίας!
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι αρχαίοι 'Ελληνες δέχθηκαν κάποια επίδραση του Αιγυπτιακού πολιτισμού ή άλλων λαών εξ Ανατολής. Τούτο το μνημονεύουν ο Ηρόδοτος και άλλες πηγές. Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης (1,79,3) μας πληροφορεί ότι ο σοφός Αθηναίος Σόλων αντέγραψε από την Αίγυπτο νόμο που επέτρεπε τη χαριστική ρύθμιση χρεών. Και σε κάποια περίπτωση μιμήθηκε την υποχρέωση ειλικρινούς δήλωσης εισοδήματος. Ο Ηρόδοτος μεταξύ άλλων μας πληροφορεί, ότι το αλφάβητο το παρέλαβαν οι Έλληνες απο τους Φοίνικες. Αλλά αυτό είναι έτερον - εκάτερον. Δεν πρόκειται εδώ για λογοκλοπή, όπως την εννοούν οι Αφροκεντριστές. Η Μέρι Λέφκοβιτς στο βιβλίο της Not out of Africa, προβάλλει αποστομωτικά επιχειρήματα στους λεγόμενους Αφροκεντριστές, θέτοντας υπό σοβαρή αμφισβήτηση τη θεωρία τους.
Είναι γνωστόν ότι ολόκληρος ο Δυτικοευρωπαϊκός πολιτισμός στηρίζεται –όπως προσφυώς παρομοιώθηκε- πάνω σε ένα τρίποδα. Στην ιουδαιοχριστιανική θρησκεία, στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία και στο ρωμαϊκό δίκαιο. Ιουδαίοι, Έλληνες και Ρωμαίοι με τον τρόπο τους, μαζί με άλλους αρχαίους λαούς (Αιγυπτίους, Φοίνικες, Βαβυλώνιους κ.τ.λ.), όλοι τους κάτι το σημαντικό προσέφεραν, ώστε από τη σύνθεση των στοιχείων του πολιτισμού τους, να προέλθει ό,τι καλύτερο είχε να επιδείξει το ανθρώπινο πνεύμα. Ο Ισραήλ βέβαια και οι αρχαίοι Έλληνες ξεχωρίζουν. Διότι υπήρξαν οι μόνοι κοσμοϊστορικοί λαοί που διέρρηξαν τον κλοιό του αρχαίου μύθου. Ο μεν πρώτος με την ιστορία (Πεντάτευχος), οι δε δεύτεροι και με τη φιλοσοφία.
Έτσι, το να επιμένει κανείς ότι οτιδήποτε σπουδαίο υπάρχει σήμερα στον κόσμο έχει αρχαιοελληνική προέλευση, ότι όλες οι ανακαλύψεις, επιτεύγματα και εφευρέσεις, έγιναν απο τους αρχαίους 'Ελληνες ή έστω από κάποιους νεότερους, οι οποίοι όμως κατέκλεψαν τα επιτεύγματα των αρχαίων Ελλήνων, είναι αν μη τι άλλο, άκρως σοβινιστικό αλλά και ανιστόρητο.
Το να θέλει δε κάποιος να αναζωπυρώσει τη λατρεία των δώδεκα θεών του Ολύμπου -οι οποίοι, σημειωτέον, ήταν άγνωστοι στους αρχαίους Έλληνες στους κλασικούς χρόνους, γιατί αυτοί πίστευαν σε πολλούς, πάνω απο 150 θεούς (κατά τον Ησίοδο σε 400) και μόλις τον 2° μ.Χ. αιώνα καθορίσθηκε με διάταγμα αυτοκρατορικό των Σεβήρων ο αριθμός τους σε δώδεκα- είναι αυτόχρημα κωμικοτραγικό αφού μόνο θυμηδία μπορεί να προκαλέσει.
Τα αίτια που προκάλεσαν την κατάρρευση της αρχαιοελληνικής θρησκείας και την επικράτηση του Χριστιανισμού είναι γνωστά ιστορικώς και δεν υπάρχει λόγος ν’ αναφερθώ σ’ αυτά εδώ. Θα υπενθυμίσω μόνο ότι μόνος του ο αρχαίος κόσμος «πνέων τα λοίσθια» αυτό-κατέρρευσε και «απέσβετο λάλον ύδωρ». Γιατί δεν μπορούσε πλέον, με τις ποικίλες αντιφάσεις του και την έλλειψη ανθρωπισμού και ελπίδας καλύτερου μέλλοντος, να επιβιώσει. Ο Χριστιανισμός ως «νέος οίνος» με την διδασκαλία ενός Θεού αγάπης και συγχωρητικότητας, απευθυνόμενος όχι σε μιας ελίτ φιλοσόφων, αλλά σ’ όλους τους ανθρώπους ανεξαρτήτως φύλου, φυλής, ηλικίας, κοινωνικής κάστας και χρώματος, ήταν επόμενο να προσελκύσει πολλούς και να εξαπλωθεί παντού. Έτσι, ο αρχαίος παγανισμός αυτό-αναιρούμενος παρήκμασε και παραμερίσθηκε. Και καμία δύναμη στον κόσμο, νομίζω, δεν μπορεί να τον αναζωπυρώσει. Οι πατέρες της εκκλησίας, βέβαια, από τον 4ο κυρίως αιώνα, φρόντισαν να διαφυλάξουν ό,τι καλό κατά την άποψή τους είχε να προσφέρει η ελληνική φιλοσοφία και να το συγχωνεύσουν έντεχνα με τον Χριστιανισμό. Έτσι, ήλθε σε ύπαρξη ο λεγόμενος ελληνοχριστιανικός πολιτισμός. Αλλ’ αυτό βέβαια είναι μια άλλη ιστορία. Και επ’ αυτού υπάρχουν διάφορες και διιστάμενες γνώμες και απόψεις, αν ορθώς επιτελέσθηκε αυτός ο συγχρωτισμός, ή όχι, και κατά πόσον ήταν προς όφελος του χριστιανισμού κ.τ.λ.
Όσον αφορά το επιχείρημα των νεοπαγανιστών ότι, για να γίνουμε περισσότερο Έλληνες, πρέπει να απαλλαγούμε από τη θρησκεία της Παλαιάς Διαθήκης, εδώ νομίζω ταιριάζει η απάντηση του Κυρίου μας: «Πλανάσθε μη ειδότες τας Γραφάς» (Ματθ.22:29), δηλ. την Π.Διαθήκη. Διότι η Παλαιά Διαθήκη ως βιβλίο αλήθειας και ειλικρίνειας περιέχει και τα σφάλματα των ηρώων της, χωρίς να τους εκθειάζει, ούτε να παρουσιάζει τις μελανές πλευρές τους ως άξια πράγματα προς μίμηση. Η διαρκής αξία της, όμως, βρίσκεται αλλού. Στον απαράμιλλο ηθικό-μονοθεϊσμό της, στον χριστοκεντρικό της χαρακτήρα και στα υπέροχα προφητικά μηνύματα που παρουσιάζουν ενδιαφέρον ακόμα και για τον σύγχρονο άνθρωπο. Αν τα πράγματα είναι όπως τα θέλουν οι νεοπαγανιστές, τότε, για να είναι συνεπείς με τον εαυτό τους, θα πρέπει να στραφούν αναφανδόν κατά του χριστιανισμού (και όχι έμμεσα και κομψά όπως κάνουν). Γιατί όποιος επιτίθεται κατά της Π.Δ., στρέφεται χωρίς να το καταλάβει και κατά του Χριστού, του χριστιανισμού και της ίδιας της Καινής Διαθήκης. Μόνον ο Χριστός έκανε γύρω στις ογδόντα αναφορές-παραπομπές σε διάφορα θέματα και σημεία της Π.Δ. δεχόμενος πλήρως το περιεχόμενο της. Ο Θεό και Πατέρας του Ιησού δεν είναι ο Δίας, ο Βάαλ ή κάποια άλλη άγνωστη θεότης, αλλά ο Θεός του Αβραάμ, του Ισαάκ και Ιακώβ (Ματθ.22:32). Δεκάδες παραπομπές στην Παλαιά Διαθήκη κάνει και ο απ.Παύλος με τις επιστολές του, τονίζοντας (Εβρ.1:1) ότι ο Θεός μίλησε το πάλαι δια των προφητών «επ’ εσχάτου των ημερών τούτων εν Υιώ» (δηλ. δια του Ιησού Χριστού). Το ίδιο και ο απ.Πέτρος, και όλοι σχεδόν οι συγγραφείς της Καινής Διαθήκης. Η Π.Δ. ήταν το ιερό βιβλίο της πρώτης Χριστιανικής Εκκλησίας. Και είναι για λόγους ιστορικούς, δογματικούς και λατρευτικούς, ακόμη και σήμερα.
Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος σωστά σημείωσε: «Το αυτό πνεύμα [υπάρχει] και εν τη Παλαιά και εν τη Καινή. Η γαρ Καινή δια την Παλαιάν είρηται και Παλαιά δια την Καινήν…Αδελφαί γαρ οι δύο Διαθήκαι, εξ ενός πατρός τεθείσαι». Ο δε ιερός Αυγουστίνος, ο επιφανής εκκλησιαστικός συγγραφέας της Δυτικής Εκκλησίας είχε πει με εμβρίθεια: “Vetus testamentum in Novo Patet” (δηλ. Η Π.Διαθήκη εμπεριέχεται στη Καινή). Και ακόμα: «Ο Θεός έκαμε, ώστε η Καινή Διαθήκη να περιέχεται στην Παλαιά και η Παλαιά να εξηγείται με την Καινή».
Εν κατακλείδι έχω να παρατηρήσω το εξής: αν υπάρχει κακοδαιμονία στον νεοελληνικό βίο, αλλού θα πρέπει να αποδοθούν τα αίτιά της. Όχι στην ύπαρξη ανθελληνικών, δήθεν, εβραϊκών στοιχείων στη θρησκευτική μας ζωή. Αλλά, στην έλλειψη παιδείας, στην κατάπτωση των ηθικών αξιών και στο κατρακύλισμα στον πανηδεμονισμό και τον πορισμό εύκολου πλούτου. Ακόμα και στην έλλειψη ιδανικών και ορθού προσανατολισμού. Απ’ αυτά μαστίζονται στη χώρα μας μικροί και μεγάλοι. Οι δώδεκα θεοί της αρχαίας Ελλάδας είναι ανίκανοι ούτως ή άλλως να μας βοηθήσουν. Να θυμηθούμε ότι οι αρχαίοι μας πρόγονοι είχαν το ρητό «συν Αθηνά και χείρα κίνει». Αν εμείς δεν βοηθήσουμε τον εαυτό μας και τον διπλανό μας με υπευθυνότητα και αγάπη, δεν πρόκειται η αρχαιοελληνική θρησκεία να μας βοηθήσει σε τίποτα, όπως δεν βοήθησε τελικά και τους αρχαίους προγόνους μας από τη κατάπτωση του πολιτισμού και του τρόπου ζωής τους. «Το λάλον ύδωρ» της αρχαίας λατρείας απέσβετο οριστικά και αμετάκλητα.